Ks. Dominik Ostrowski
Czy zamiana kolejności słów w formule sakramentalnej powoduje nieważność?
(2025)
- Kategoria tekstu: Inne
- Źródło przedstawianego tekstu: Archiwum autora
- Dokument sprawdzony
- Opracowanie jest odpowiedzią na pytanie zadane autorowi.
Czy jeżeli słowa przeistoczenia zostaną lekko przekręcone, czy Msza jest odprawiona ważnie? Zdarzyło się w jednej wspólnocie, gdzie ksiądz gość emeryt zastępujący miejscowego duszpasterza, że na kolejnych Mszach wypowiadane są następujące formuły "...to jest bowiem Moje Ciało...", "...to jest kielich Mojej Krwi...".
Zamiana kolejności słów w tym przypadku nie powoduje nieważności, ponieważ nie zmienia znaczenia formuły.
1) W braku posoborowych wypowiedzi magisterium na temat tzw. defektów formy (de defectibus formae), stosujemy starsze dokumenty, przede wszystkim zapis z mszału trydenckiego, gdzie w dziale De defectibus formae czytamy, iż sakrament nie zostanie sprawowany (łac. non conficeret Sacramentum), jeśli słowa konsekracji zostaną skrócone (aliquid diminueret) lub zmienione (vel immutaret) w taki sposób, że zmienione słowa nie oznaczałyby tego samego (verborum immutatione verba idem non significarent). Natomiast jeśli bez zmiany znaczenia w formule (quod significationem non mutaret), coś się do niej doda (łac. adderet) lub ujmie (detraheret), sakrament jest sprawowany (łac. conficeret quidem), jednakże z ciężkim obciążeniem moralnym po stronie kapłana (w starej liturgii określone "grzeszy bardzo ciężko" - łac. gravissime peccaret). Oczywiście warunkiem zaciągnięcia winy moralnej jest umyślne zmienianie słów, a więc w przypadku, gdy kapłan notorycznie z własnej woli przekręca kolejność w formule sakramenalnej, zachodzi ta okoliczność i na szafarzu ciąży wina, którą można określić jako "ciężka".
2) Zmiana kolejności słów z "Ciało moje" (Corpus meum) na "moje Ciało" nie zmienia znaczenia, co więcej w niektórych tłumaczeniach greckich tekstów pojawiała się łacińska forma "moje Ciało" (meum Corpus) jako poprawne tłumaczenie greckiego źródła σῶμα μου (transl. "soma mu" = ciało moje), zob. Lisowski Franciszek (ks.), Słowa ustanowienia Najśw. Sakramentu a Epikleza. Studium historyczno-dogmatyczne o momencie przeistoczenia, Nakładem Autora Skład Główny w Księgarni Zienkowicza i Chęcińskiego, Lwów 1912, s. 78.