Konferencja Episkopatu Polski
Ceremoniał liturgicznej posługi biskupów
Dostosowany do zwyczajów diecezji polskich
(19.06.2010)

Dodatki

Dodatek I

Strój prałatów840

I. Strój biskupów

Strój chórowy

1215. Biskup zawsze nosi pierścień, znak wierności i oblubieńczej więzi z Kościołem, swoją Oblubienicą (por. wyżej, numer 58).

Strój chórowy biskupa, tak na terenie diecezji, jak i poza nią, obejmuje: sutannę koloru fioletowego, jedwabny pas fioletowy z jedwabnymi frędzlami zdobiącymi oba jego końce (nie zaś z pomponami), rokietę z płótna lnianego lub z innej tkaniny, mucet koloru fioletowego (bez kaptura), nałożony na mucet krzyż zawieszony na piersiach (na sznurku koloru zielonego, przetykanym złotą nicią), piuskę koloru fioletowego i biret fioletowy z pomponem. Biskup nosi również fioletowe skarpety.

1216. Wielkiej kapy fioletowej, bez narzuty z gronostaju, może biskup używać tylko na terenie diecezji i w największe uroczystości.

1217. Biskup winien nosić obuwie zwykłe, koloru czarnego, bez ozdobnych klamer.

1218. Wyżej wymienionych szat używa biskup, gdy publicznie udaje się do kościoła lub z niego wraca, gdy bierze udział w czynnościach liturgicznych, choć im nie przewodniczy, a także w innych przypadkach przewidzianych w tym ceremoniale.

Strój ubierany w okolicznościach świątecznych poza celebracjami liturgicznymi

1219. W okolicznościach uroczystych poza celebracjami liturgicznymi, w skład ubioru biskupa wchodzą następujące elementy: czarna sutanna (przyozdobiona sznurkiem, stębnami, obszyciem dziurek i guzikami w kolorze czerwonym, bez refleksu na rękawach), noszona na sutannie pelerynka (obszyta również czerwonym sznurkiem), pas koloru fioletowego z jedwabnymi frędzlami zdobiącymi dwa jego końce, krzyż noszony na piersiach (zawieszony na łańcuchu), fioletowa piuska.

Noszenie fioletowych skarpet pozostaje do uznania.

Czarny pilśniowy (aksamitny) kapelusz, według uznania, może być ozdobiony sznurkami i pomponami koloru zielonego.

Na te szaty można wkładać okazały czarny płaszcz, przyozdobiony pelerynką.

Strój codzienny

1220. Strojem zwyczajnym, czyli przeznaczonym do codziennego użytku, może być czarna sutanna, nie obszyta fioletowym sznurkiem. Biskupi pochodzący z rodzin zakonnych mogą nosić habit swojego zgromadzenia. Wraz z czarną sutanną nosi się czarne skarpety. Można nosić piuskę i pas koloru fioletowego. Krzyż na piersiach jest zawieszony na łańcuchu. Zawsze też biskup nosi pierścień.

II. Strój kardynałów

1221. To, co wyżej powiedziano o szatach biskupów, odnosi się także do ubioru kardynałów, z następującymi zmianami:

a) szaty, które biskupi noszą w kolorze fioletowym, do użytku kardynałów są sporządzane w kolorze czerwonym;

b) pas, piuskę i szeroki płaszcz wykonuje się z jedwabiu z dekoracyjnymi pasmami ( z jedwabiu ondulowanego);

c) sznur, służący do zawieszenia krzyża noszonego na piersiach, a także sznurki i pompony zdobiące kapelusz są czerwone i przetykane złotem;

d) biretu, z czerwonego ondulowanego jedwabiu, można używać tylko razem ze strojem chórowym, nie zaś jako zwykłego nakrycia głowy.

III. Strój innych prałatów

1222. Prałaci zrównani w prawie z biskupami diecezjalnymi, chociaż nie mają święceń biskupich, mogą nosić takie same szaty jak biskupi.

1223. Prałaci przełożeni Urzędów Kurii Rzymskiej, nie posiadający godności biskupiej, audytorzy Świętej Roty Rzymskiej, generalny Promotor sprawiedliwości i Obrońca węzła w Najwyższym Trybunale Sygnatury Apostolskiej, Protonotariusze Apostolscy de numero oraz duchowni Kamery Apostolskiej:

a) jako strój chórowy noszą fioletową sutannę, fioletowy pas przyozdobiony jedwabnymi frędzlami, rokietę, fioletowy mantolet oraz czarny biret z czerwonym pomponem;

b) w okolicznościach uroczystych poza liturgią noszą czarną sutannę bez pelerynki, obszytą czerwonym sznurkiem wraz z innymi ozdobami tego koloru; fioletowy pas, szeroki płaszcz fioletowy (który jednak nie obowiązuje), czarne skarpety i obuwie zwyczajne, bez ozdobnych klamer.

1224. Protonotariusze Apostolscy supra numerum oraz prałaci honorowi Jego Świątobliwości:

a) jako strój chórowy noszą fioletową sutannę, fioletowy pas przyozdobiony frędzlami, komżę nie drapowaną (superpelliceum non crispatum) oraz czarny biret z czarnym pomponem;

b) w okolicznościach uroczystych poza celebracjami liturgicznymi noszą: czarną sutannę bez pelerynki, z obszyciem i innymi ozdobami czerwonego koloru oraz fioletowy pas, jak wyżej. Fioletowy płaszcz sięgający do stóp, chociaż nie jest nakazany, zachowują Protonotariusze Apostolscy supra numerum, nie zaś prałaci honorowi.

1225. Kapelani Jego Świątobliwości zarówno jako strój chórowy jak też w okolicznościach uroczystych poza celebracjami liturgicznymi, noszą czarną sutannę obszytą fioletowym sznurkiem i z innymi ozdobami, oraz jedwabny fioletowy pas. Do ich stroju chórowego należy również komża nałożona na sutannę.

IV. Strój kanoników

1226. Kanonicy nie będący biskupami, na czas celebracji liturgicznych, jako strój chórowy ubierają przysługującą im sutannę, na nią zaś tylko komżę i czarny lub popielaty mucet, obszyty fioletowym sznurkiem; beneficjanci (beneficiarii) zaś ubierają tylko komżę oraz czarny lub popielaty mucet.

Poza celebracjami liturgicznymi przywdziewają szaty, jakie im przysługują stosownie do ich stanu.

Dodatek II

Tabela pierwszeństwa dni liturgicznych

I

1. Paschalne Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego.

2. Narodzenie Pańskie, Objawienie, Wniebowstąpienie i Zesłanie Ducha Świętego.

Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego, Środa Popielcowa. Dni Wielkiego Tygodnia od poniedziałku do czwartku włącznie.

Dni w Oktawie Wielkanocy.

3. Uroczystości Pańskie, Najświętszej Maryi Panny oraz świętych umieszczone w kalendarzu ogólnym.

Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych.

4. Uroczystości własne, a mianowicie:

a) Uroczystość głównego patrona miejscowości lub miasta.

b) Uroczystość poświęcenia kościoła własnego i rocznica poświęcenia.

c) Uroczystość tytułu kościoła własnego.

d) Uroczystość tytułu lub założyciela, albo głównego patrona zakonu lub zgromadzenia.

II

5. Święta Pańskie umieszczone w kalendarzu ogólnym.

6. Niedziele okresu Narodzenia Pańskiego i Okresu Zwykłego.

7. Święta Najświętszej Maryi Panny i świętych umieszczone w kalendarzu ogólnym.

8. Święta własne, a mianowicie:

a) Święto głównego patrona diecezji.

b) Święto rocznicy poświęcenia własnego kościoła katedralnego.

c) Święto głównego patrona regionu, prowincji, narodu lub większego terytorium.

d) Święto tytułu, założyciela lub głównego patrona zakonu albo zgromadzenia i prowincji zakonnej, z zachowaniem przepisów zawartych w nr 4.

e) Inne święta własne jakiegoś kościoła.

f) Inne święta wpisane do kalendarza diecezji, zakonu lub zgromadzenia.

9. Dni okresu Adwentu od 17 do 24 grudnia włącznie.

Dni w oktawie Narodzenia Pańskiego.

Dni powszednie okresu Wielkiego Postu.

III

10. Wspomnienia obowiązkowe podane w kalendarzu ogólnym.

11. Wspomnienia obowiązkowe własne, a mianowicie:

a) Wspomnienie patrona miejsca, diecezji, regionu i prowincji, narodu, większego terytorium oraz patrona zakonu lub zgromadzenia i prowincji zakonnej.

b) Inne wspomnienia obowiązkowe własne danego kościoła.

c) Inne wspomnienia obowiązkowe wpisane w kalendarzu danej diecezji, zakonu lub zgromadzenia.

12. Wspomnienia dowolne. Można je obchodzić nawet w dni wymienione w nr 9, z zachowaniem jednak odnośnych przepisów podanych w Ogólnym wprowadzeniu do mszału i do Liturgii Godzin.

W podobny sposób jak wspomnienia dowolne można obchodzić wspomnienia obowiązkowe zachodzące przypadkowo w dni powszednie Wielkiego Postu.

13. Dni powszednie Adwentu do 16 grudnia włącznie.

Dni okresu Narodzenia Pańskiego od dnia 2 stycznia do soboty po Objawieniu Pańskim.

Dni powszednie Okresu Wielkanocnego od poniedziałku po Oktawie Wielkanocy do soboty przed Zesłaniem Ducha Świętego włącznie.

Dni powszednie Okresu Zwykłego.

Obchody liturgiczne zbiegające się w tym samym dniu lub bezpośrednio po sobie następujące

Jeżeli kilka obchodów liturgicznych zbiega się w tym samym dniu, pierwszeństwo ma ten, który zajmuje wyższe miejsce w Tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych.

Uroczystość przypadającą na dzień liturgiczny mający pierwszeństwo przenosi się na najbliższy dzień wolny od obchodów wymienionych w nr 1-8 Tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych. Należy zachować przepisy zawarte w nr 5 Ogólnych norm roku liturgicznego841. Obchody niższego stopnia w tym roku się opuszcza.

Jeżeli w tym samym dniu zbiegają się II Nieszpory dnia bieżącego oraz I Nieszpory dnia następnego, to pierwszeństwo mają Nieszpory tego obchodu liturgicznego, który w Tabeli pierwszeństwa dni liturgicznych zajmuje wyższe miejsce. Gdy obydwa obchody są równe stopniem, pierwszeństwo mają Nieszpory dnia bieżącego.

Dodatek III

Tabela mszy obrzędowych, w różnych potrzebach, wotywnych i za zmarłych

Oznaczenia:

V1 Msze obrzędowe oraz Msze w różnych potrzebach i Msze wotywne, które gdy zajdzie jakaś poważniejsza potrzeba lub wymaga tego dobro wiernych sprawuje się na polecenie lub za zgodą biskupa diecezjalnego (OWMR nr 372 i 374).

V2 Msze w różnych potrzebach i wotywne, które sprawuje się, gdy wymaga tego prawdziwa potrzeba lub dobro wiernych, o czym decyduje rektor kościoła lub sam celebrans (OWMR nr 376).

V3 Msze w różnych potrzebach i wotywne, dobierane zgodnie z pobożnością wiernych przez samego celebransa (OWMR nr 373 i 375).

D1 Msze pogrzebowe (OWMR nr 380).

D2 Msze za zmarłych: po otrzymaniu wiadomości o zgonie, z okazji ostatecznego pogrzebania zmarłego i w pierwszą rocznicę śmierci (OWMR nr 381).

D3 Msze «codzienne» za zmarłych (OWMR nr 3 81).

+ dozwolone

— zabronione

1. Triduum Paschalne i Wielki Czwartek

V1 —

D1 —

2. Niedziele Adwentu, Wielkiego Postu oraz okresu Wielkanocy

V1 —

D1 —

3. Uroczystości nakazane

V1 —

D1 —

4. Uroczystości nienakazane oraz Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych

V1 —

D1 +

D2 —

5. Środa Popielcowa, Wielki Poniedziałek, Wielki Wtorek i Wielka Środa

V1 —

D1 +

D2 —

6. Dni oktawy Wielkanocy

V1 —

D1 +

D2 —

7. Niedziele okresu Narodzenia Pańskiego [i niedziele zwykłe - popr. DO wg łac. CE]

V1 + V2 —

D1 + D2 —

8. Święta

V1 + V2 —

D1 + D2 —

9. Dni powszednie Adwentu (od 17 do 24 grudnia włącznie)

V1 + V2 —

D1 + D2 + D3 —

10. Dni oktawy Narodzenia Pańskiego

V1 + V2 —

D1 + D2 + D3 —

11. Dni powszednie Wielkiego Postu

V1 + V2 —

D1 + D2 + D3 —

12. Wspomnienia obowiązkowe

V1 + V2 + V3 —

D1 + D2 + D3 —

13. Dni powszednie Adwentu (do 16 grudnia włącznie)

V1 + V2 + V3 —

D1 + D2 + D3 —

14. Dni powszednie okresu Narodzenia Pańskiego (po 2 stycznia)

V1 + V2 + V3 —

D1 + D2 + D3 —

15. Dni powszednie okresu Wielkanocy

V1 + V2 + V3 —

D1 + D2 + D3 —

16. Dni powszednie okresu zwykłego

V1 + V2 + V3 +

D1 + D2 + D3 +

Przypisy

840 Zgodnie z przepisami Instrukcji Sekretariatu Stanu z dnia 31 maja 1969 i Listu okólnego Kongregacji ds. Duchowieństwa z dnia 30 października 1970: AAS 61 (1969) s. 334-340; 63 (1071) s. 314-315

841 Ze względu na szczególne znaczenie niedziela ustępuje tylko uroczystościom i świętom Pańskim; niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i okresu Wielkanocy mają pierwszeństwo przed wszystkimi świętami Pańskimi i wszystkimi uroczystościami. Uroczystości wypadające na te niedziele obchodzi się w najbliższy poniedziałek, chyba, że zachodzi zbieżność z Niedzielą Palmową Męki Pańskiej lub z Niedzielą Zmartwychwstania Pańskiego: w takim przypadku uroczystość obchodzi się po 2. Niedzieli Wielkanocy.