Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów
Komunia Święta i kult tajemnicy Eucharystycznej poza Mszą Świętą. Wprowadzenie teologiczne i pastoralne
(21.06.1973)

  • Kategoria tekstu: Dokumenty Stolicy Apostolskiej
  • Źródło przedstawianego tekstu: Księga lit. (skan)
  • Dokument oczekuje na sprawdzenie
  • Skrócenie tytułów: red. (D. O.)

Autor

Index:
Prefiks:
Nazwisko:
Imię:
Sufiks:
Autor red.:
Autor pomocn.:

Tytuł

Tytuł:
Podtytuł:

Tagi

Inne

Kategoria: (A/B/C/D..)
Dostęp: (open/limited/closed)
Status:
Źródło:
Uwagi:

I. Związki między kultem Eucharystii poza Mszą świętą a sprawowaniem Ofiary Eucharystycznej

1. Sprawowanie Eucharystii stanowi ośrodek całego życia chrześcijańskiego zarówno dla Kościoła powszechnego, jak i dla wspólnot miejscowych tego Kościoła, ponieważ "inne sakramenty, tak jak wszystkie kościelne posługi i dzieła apostolstwa, wiążą się ze świętą Eucharystią i do niej zmierzają. W Najświętszej Eucharystii zawiera się bowiem całe duchowe dobro Kościoła, a mianowicie sam Chrystus, nasza Pascha i chleb żywy, który przez swoje Ciało ożywione i ożywiające Duchem Świętym daje życie ludziom, zapraszając ich i doprowadzając w ten sposób do ofiarowania razem z Nim samych siebie, swojej pracy i wszystkich rzeczy stworzonych"1.

2. Ponadto "sprawowanie Eucharystii w ofierze Mszy świętej jest prawdziwym źródłem i celem kultu oddawanego jej poza Mszą świętą"2. Chrystus Pan, który "ofiaruje się we Mszy świętej wtedy, kiedy zaczyna być sakramentalnie obecny jako duchowy pokarm pod postaciami chleba i wina", również "po złożeniu ofiary, gdy Eucharystię przechowuje się w kościołach lub kaplicach, jest rzeczywiście Emmanuelem, to jest "Bogiem z nami". Jest bowiem dniem i nocą pośród nas, mieszka w nas pełen łaski i prawdy"3.

3. Dlatego nikt nie może wątpić, że "wszyscy chrześcijanie, zgodnie ze zwyczajem zawsze przestrzeganym w Kościele katolickim, powinni oddawać Najświętszemu Sakramentowi najwyższy kult uwielbienia, który należy się prawdziwemu Bogu. Sakrament ten nie powinien być mniej czczony z tego powodu, że Chrystus Pan ustanowił go do spożywania"4.

4. By należycie uporządkować i ożywić nabożeństwo do Najświętszego Sakramentu Eucharystii, należy rozpatrywać tajemnicę eucharystyczną w całym jej wymiarze, zarówno w sprawowaniu Mszy świętej, jak i w kulcie świętych postaci, które są przechowywane po Mszy świętej dla rozszerzenia łaski ofiary5.

II. Cel przechowywania Eucharystii

5. Zasadniczymi i pierwotnym celem przechowywania Eucharystii poza Mszą świętą jest udzielanie Wiatyku. Drugorzędnymi zaś celami są: rozdawanie Komunii świętej i adoracja naszego Pana Jezusa Chrystusa obecnego w Sakramencie. Zachowywanie świętych postaci dla chorych wytworzyło chwalebny zwyczaj adorowania tego niebiańskiego posiłku przechowywanego w świątyniach. Kult adoracji opiera się na mocnej i trwałej pod stawie głównie dlatego, że wiara w rzeczywistą obecność Pana w sposób naturalny prowadzi do zewnętrznego i publicznego jej uwidocznienia6.

6. Podczas sprawowania Mszy świętej ujawniają się stopniowo wszystkie sposoby obecności Chrystusa w Jego Kościele, gdyż najpierw jest On obecny w samym zgromadzeniu wiernych zebranym w Jego imię; następnie w swoim słowie, kiedy zebranym czyta się i wyjaśnia Pismo św.; jest obecny także w osobie celebransa; wreszcie, i to przede wszystkim, jest obecny pod postaciami eucharystycznymi. W Sakramencie Eucharystii w sposób szczególny Chrystus jest obecny cały i niepodzielny, jako Bóg i człowiek, substancjalnie i zawsze. Ta zaś obecność Chrystusa pod postaciami "nazywa się rzeczywistą nie dlatego, jakoby inne sposoby obecności nie były rzeczywiste, lecz dlatego, że jest to obecność najwyższego stopnia"7.

Stąd to ze względu na prawdziwość znaku bardziej odpowiada istocie świętych obrzędów, żeby w miarę możności na ołtarzu, na którym odprawia się Mszę świętą, nie było już od początku obecności Chrystusa eucharystycznego w świętych postaciach przechowywanych w tabernakulum. Obecność ta jest owocem konsekracji i jako taka winna się okazać8.

7. Konsekrowane Hostie należy często odnawiać i przechowywać w puszce albo w odpowiednim naczyniu w takiej liczbie, by ich wystarczyło do Komunii świętej chorych oraz innych wiernych, poza Mszą świętą9.

8. Pasterze niech się starają, aby kościoły i kaplice publiczne, w których zgodnie z prawem przechowuje się Najświętszą Eucharystię, były otwarte codziennie w odpowiednich porach przynajmniej przez kilka godzin, by wierni mogli łatwo pomodlić się przed Najświętszym Sakramentem, jeżeli nie przemawiają przeciw temu ważne powody10.

III. Miejsce przechowywania Eucharystii

9. Miejsce przechowywania Najświętszej Eucharystii powinno się szczególnie wyróżniać. Należy bardzo troszczyć się o to, aby ułatwiało ono prywatną adorację i modlitwę tak, by wierni mogli dogodnie i z pożytkiem oddawać ustawicznie prywatną cześć Panu obecnemu w Najświętszym Sakramencie.

Cel ten łatwiej można osiągnąć przez przygotowanie kaplicy oddzielonej od nawy środkowej, zwłaszcza w tych kościołach, gdzie częściej odbywają się śluby lub pogrzeby oraz w tych, które są licznie nawiedzane przez pielgrzymów czy przez turystów zwiedzających zabytki sztuki i historii.

10. Najświętszy Sakrament należy przechowywać w jednym tabernakulum nieruchomym, mocnym i nieprzeźroczystym. Ma ono być tak zamknięte, aby wykluczało niebezpieczeństwo profanacji. Dlatego w każdym kościele powinno być zwykle tylko jedno tabernakulum umieszczone w takiej części kościoła lub kaplicy, która jest dostojna, dobrze widoczna, należycie ozdobiona i sprzyjająca modlitwie.

Ten, kto ma pod opieką kościół lub kaplicę, powinien bardzo pilnie strzec klucza od tabernakulum, w którym przechowuje się Najświętszą Eucharystię11.

11. Obecność Najświętszej Eucharystii w tabernakulum należy zaznaczyć przez konopeum lub w inny odpowiedni sposób określony przez kompetentną władzę.

Według przyjętego zwyczaju przed tabernakulum, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament, winna nieustannie płonąć specjalna lampka, aby wskazywać na obecność Chrystusa i pobudzać do Jego czci.

Zgodnie z tradycją lampka powinna być podsycana olejem lub woskiem, o ile jest to możliwe12.

IV. Uprawnienia Konferencji Biskupów

12. Na podstawie Konstytucji o Liturgii świętej (art. 63 b) Konferencje Biskupów mają prawo przygotować w krajowych rytuałach rozdział odpowiadający niniejszemu rozdziałowi Rytuału Rzymskiego i dostosować go do potrzeb poszczególnych krajów. Po zatwierdzeniu takiego rytuału przez Stolicę Apostolską można go będzie używać w krajach, dla których jest przeznaczony.

Konferencje Biskupów powinny:

a) Starannie i roztropnie rozważyć, które elementy narodowej tradycji, jeżeli takie występują i są zgodne z duchem liturgii, można pozostawić lub dopuścić. Adaptacje takie, uznane za pożyteczne lub konieczne, mogą przedstawić Stolicy Apostolskiej i za jej zgodą wprowadzić.

b) Tak opracować przekłady tekstów związanych z kultem Eucharystii, by były rzeczywiście dostosowane do charakteru różnych języków i kultur oraz, w razie potrzeby, dodać inne teksty i zaopatrzyć je w melodie.

Na podstawie powyższych uprawnień Konferencja Episkopatu Polski postanawia:

a) Na tabernakulum, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament, należy umieścić symbole eucharystyczne; nie jest konieczne konopeum.

b) Biorąc pod uwagę warunki krajowe oraz utrwalony już zwyczaj, Konferencja Episkopatu Polski pozwala na stosowanie światła elektrycznego w wiecznej lampce.

***

Teksty liturgiczne należy dostosować do płci i liczby uczestników.

Przypisy

1 DK nr 5.

2 Św. Kongr. Obrzędów, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 3 e: AAS 59 (1967), s. 542.

3 Tamże, nr 3 b: m. cyt., s. 541; Paweł VI, Enc. Mysterium fidei: AAS 57 (1965), s. 771.

4 Św. Kongr. Obrzędów, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 3 f: AAS 59 (1967), s. 543.

5 Por. tamże, nr 49: m. cyt., s. 543.

6 Por. tamże, nr 49: m. cyt., ss. 566-567.

7 Paweł VI, Enc. Mysterium fidei: AAS 57 (1965), s. 764; por. Św. Kongr. Obrzędów, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 9: AAS 59 (1967), s. 547.

8 Por. Św. Kongr. Obrzędów, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 55: AAS 59 (1967), ss. 568-569.

9 Por. Mszał Rzymski, Ogólne wprowadzenie, nr 285 i 292.

10 Por. Św. Kongr. Obrzędów, Instr. Eucharisticum mysterium, nr 51: AAS 59 (1967), s. 567; K. P. K., kan. 937.

11 Por. tamże, nr 52-53: m. cyt., ss. 567-568; K. P. K., kan. 938.

12 Por. tamże, nr 57: m. cyt, s. 569; K. P. K., kan. 940.