Kongregacja Kultu Bożego
Mszał Rzymski dla diecezji polskich - Rubryki
(1986)
- Kategoria tekstu: Dokumenty Stolicy Apostolskiej
- Status: Część rubryk należy odczytywać w świetle nowego OWMR (np. Obrzędy mszy bez ludu).
- Źródło przedstawianego tekstu: Mszał Rzymski dla diecezji polskich, wyd. drugie poszerzone, Pallottinum, Poznań 2010.
- Dokument oczekuje na sprawdzenie
- Msze roku liturgicznego
- Obrzędy Mszy Świętej
- Msze własne o świętych
- Msze wspólne
- Msze obrzędowe
- Msze i modlitwy w różnych potrzebach
- Msze wotywne
- 1. Msza o Najświętszej Trójcy
- 2. Msza o Krzyżu Świętym
- 3. Msza o Najświętszej Eucharystii
- 4. Msza o Jezusie Chrystusie Najwyższym i Wiecznym Kapłanie
- 5. Msza o Najśw. Imieniu Jezus
- 6. Msza o Najdroższej Krwi Jezusa Chrystusa
- 7. Msza o Najśw. Sercu Pana Jezusa
- 8. Msza o Duchu Świętym
- 11. Msza o Najśw. Maryi Pannie
- 12. Msza o Najśw. Maryi Pannie, Matce Kościoła
- 13. Msza o Najśw. Imieniu Maryi
- 15. Msza o Świętych Aniołach
- 16. Msza o Św. Józefie
- 17. Msza o Wszystkich Świętych Apostołach
- 18. Msza o Świętych Apostołach Piotrze i Pawle
- 20. Msza o Św. Pawle Apostole
- 21. Msza o Jednym Świętym Apostole
- 22. Msza o Wszystkich Świętych
- 23. Msza o Miłosierdziu Bożym
- Msze za zmarłych
- Dodatek
- Tytuł redakcyjny – ks. D. Ostrowski. W tytułach usunięto podziały linii i formatowanie. Dodano tytuły redakcyjne w niektórych miejscach (np. Hanc igitur). Tam, gdzie rubryki ściśle wiążą się z tekstami liturgicznymi (nigrykami), dodano w nawiasach odnośne fragmenty.
Następujących formularzy mszalnych używa się w dniach poprzedzających uroczystość Narodzenia Pańskiego, z wyjątkiem niedzieli, która zachowuje własny formularz.
Tę Mszę odprawia się wieczorem dnia 24 grudnia przed I Nieszporami Narodzenia Pańskiego, albo po nich.
W dniu Narodzenia Pańskiego wszyscy kapłani mogą celebrować lub koncelebrować trzy Msze, pod warunkiem, że odprawiają je o właściwej porze.
Od poniedziałku po tej niedzieli rozpoczyna się Okres Zwykły i trwa do wtorku przed Wielkim Postem. W niedziele i dni powszednie używa się formularzy podanych na s. 241 i następnych.
Zaleca się, aby zwłaszcza w Wielkim Poście w większych miastach odbywały się zgromadzenia Kościoła miejscowego na wzór rzymskich nabożeństw stacyjnych, pod przewodnictwem biskupa diecezjalnego. Takie zgromadzenia mogą się odbywać w niedziele albo w dogodne dni tygodnia, w sposób dostosowany do miejscowych zwyczajów. Można je urządzać albo przy grobach Świętych, albo w głównych kościołach, albo w sanktuariach lub w uczęszczanych miejscach pielgrzymkowych.
Tego dnia w czasie Mszy poświęca się popiół przygotowany z gałązek palm lub innych drzew, poświęconych w roku poprzednim, i posypuje się nim głowy wiernych.
Można śpiewać pieśń: Bądź mi litościw, Boże nieskończony, Przed oczy Twoje, Panie, lub inną pieśń pokutną. Po posypaniu głów popiołem kapłan umywa ręce. Obrzęd kończy się modlitwą powszechną. Nie odmawia się Wierzę.
Błogosławieństwo i posypywanie głów popiołem może się odbyć poza Mszą św. W takim wypadku dobrze jest poprzedzić błogosławieństwo liturgią słowa wyjętą z Mszy św., obejmującą antyfonę na wejście, kolektę i czytania ze śpiewami. Następuje homilia, błogosławieństwo popiołu i posypywanie nim głów. Obrzęd kończy się modlitwą powszechną.
Tam, gdzie w tę niedzielę odbywają się skrutynia przygotowujące dorosłych do chrztu, zamiast formularza niedzielnego można użyć formularza Mszy obrzędowej i odmówić w Kanonie modlitwy wstawiennicze podane w tym formularzu.
Konferencje Episkopatu mogą zachować zwyczaj zakrywania krzyży i obrazów. Krzyże pozostają zasłonięte aż do końca liturgii Męki Pańskiej w Wielki Piątek, obrazy aż do początku Wigilii Wielkanocnej. Konferencja Episkopatu Polski postanowiła zachować zwyczaj zasłaniania krzyży.
Tam, gdzie w tę niedzielę odbywają się skrutynia przygotowujące dorosłych do chrztu, zamiast formularza niedzielnego można użyć formularza Mszy obrzędowej i odmówić w Kanonie modlitwy wstawiennicze podane w tym formularzu.
1. W tym dniu Chrystus wjechał do Jerozolimy, aby dokonać paschalnego misterium. Kościół wspomina ten wjazd we wszystkich Mszach świętych: przed Mszą główną odbywa się procesja lub uroczyste wejście, przed innymi Mszami wejście zwykłe. Procesji nie można powtarzać. Wejście uroczyste można powtórzyć przed Mszami, które się sprawuje z licznym udziałem wiernych.
2. W odpowiedniej porze wierni gromadzą się w mniejszym kościele lub w innym stosownym miejscu poza kościołem, do którego ma się udać procesja. Wierni trzymają w rękach gałązki.
3. Kapłan i diakon, w szatach mszalnych koloru czerwonego, przychodzą na miejsce, gdzie zgromadził się lud. Kapłan zamiast ornatu może włożyć kapę, którą zdejmuje po procesji.
7. Następnie odczytuje się z Lekcjonarza Ewangelię o wjeździe Chrystusa Pana do Jerozolimy, wyjętą z jednej z czterech Ewangelii. Czyta ją diakon w zwykły sposób. Gdy nie ma diakona, czyni to kapłan.
8. Po Ewangelii można wygłosić krótką homilię. Przed procesją kapłan lub diakon może się zwrócić do wiernych z następującym lub podobnym wezwaniem: (...)
9. Procesja wyrusza do kościoła, w którym zostanie odprawiona Msza święta. Na czele idzie ministrant z ozdobnym krzyżem, pomiędzy dwoma ministrantami, którzy niosą zapalone świece. Jeśli używa się kadzidła, przed krzyżem idzie ministrant z dymiącą kadzielnicą. Dalej idzie kapłan i usługujący, a za nimi wierni z gałązkami w rękach.
W czasie procesji śpiewa się pieśni niżej podane lub inne, dostosowane do okoliczności.
11. Po przybyciu do ołtarza kapłan oddaje mu cześć; może go także okadzić. Następnie udaje się na miejsce przewodniczenia i, jeśli używał kapy, zdejmuje ją i wkłada ornat. Na zakończenie procesji, opuściwszy inne obrzędy, odmawia kolektę mszalną. Dalej Msza św. odbywa się w zwykły sposób.
12. Gdy nie można odprawić procesji poza kościołem, na pamiątkę wjazdu Chrystusa odprawia się wewnątrz kościoła obrzęd uroczystego wejścia przed główną Mszą.
13. Wierni, z gałązkami w rękach, gromadzą się przed drzwiami kościoła lub wewnątrz świątyni. Kapłan z posługującymi i przedstawicielami wiernych udaje się na miejsce poza prezbiterium, tak wybrane, by przynajmniej większa część wiernych mogła widzieć obrzędy.
14. Gdy kapłan udaje się na wyznaczone miejsce, śpiewa się antyfonę Hosanna lub inną odpowiednią pieśń. Następuje poświęcenie gałązek i odczytanie Ewangelii o wjeździe Chrystusa Pana do Jerozolimy (nr 5 – 7). Po Ewangelii kapłan z posługującymi i przedstawicielami wiernych udaje się uroczyście przez kościół do prezbiterium; w tym czasie śpiewa się hymn Chwała i cześć (nr 10) lub inną odpowiednią pieśń.
Jeśli, ze względu na okoliczności, poświęcenie gałązek musi się odbyć w prezbiterium, po odczytaniu Ewangelii kapłan z posługującymi i przedstawicielami wiernych przechodzi uroczyście między ludem przez nawę główną i boczne nawy kościoła, po czym powraca do ołtarza. Podczas tego uroczystego przejścia śpiewa się responsorium lub inne odpowiednie pieśni, jak podano wyżej. W wyjątkowych sytuacjach, gdy nawet przejście między ludem jest niemożliwe, kapłan wchodzi do prezbiterium podczas śpiewu antyfony Hosanna, poświęca gałązki i odczytuje Ewangelię o wjeździe Chrystusa do Jerozolimy. Po Ewangelii śpiewa się hymn Chwała i cześć lub inną odpowiednią pieśń. W tym czasie wszyscy stoją.
15. Po wejściu do prezbiterium kapłan składa cześć ołtarzowi i udaje się na miejsce przewodniczenia. Opuściwszy inne obrzędy, odmawia kolektę mszalną i dalej odprawia Mszę św. w zwykły sposób. Tak samo czyni, gdy poświęcenie gałązek musi się odbyć w prezbiterium.
16. We wszystkich innych Mszach tej niedzieli, których nie poprzedza wejście uroczyste, wjazd Chrystusa do Jerozolimy upamiętnia się przez zwykłe wejście.
17. Gdy kapłan udaje się do ołtarza, śpiewa się antyfonę z psalmem (nr 18) lub inną pieśń o wjeździe Chrystusa do Jerozolimy. Kapłan po przyjściu do ołtarza składa mu cześć i staje na miejscu przewodniczenia. Pozdrawia lud i odprawia Mszę św. jak zwykle.
W Mszach bez udziału ludu i w tych Mszach, w których nie było śpiewu na wejście, kapłan po przyjściu do ołtarza i oddaniu mu czci pozdrawia lud, odczytuje antyfonę i w zwykły sposób odprawia Mszę św.
19. Tam, gdzie nie może się odbyć ani procesja, ani uroczyste wejście, wypada odprawić nabożeństwo słowa Bożego o wjeździe mesjańskim i o Męce Pańskiej. Odprawia się je w sobotę w godzinach wieczornych albo w niedzielę w odpowiedniej porze.
22. Opis Męki Pańskiej czyta się bez świec, nie używa się także kadzidła. Czytający, którym jest diakon lub kapłan, nie pozdrawia ludu i nie czyni znaku krzyża na księdze. Mękę Pańską mogą także czytać lektorzy, jednak słowa Chrystusa wykonuje, jeśli to możliwe, kapłan.
Tylko diakoni przed śpiewem Męki Pańskiej proszą kapłana o błogosławieństwo, jak zwykle przed Ewangelią.
W tym dniu w czasie specjalnej Mszy odprawianej w godzinach porannych biskup błogosławi olej chorych, olej katechumenów i konsekruje krzyżmo.
Mszę krzyżma, którą biskup koncelebruje z kapłanami z różnych okolic diecezji i w czasie której konsekruje święte krzyżmo oraz błogosławi inne oleje, uważa się za jeden z głównych przejawów pełni kapłaństwa biskupa i za znak ścisłej łączności kapłanów z jego osobą. Albowiem świętym krzyżmem konsekrowanym przez biskupa namaszcza się nowo ochrzczonych i naznacza bierzmowanych. Przez namaszczenie olejem katechumenów przygotowuje się ich i usposabia do przyjęcia chrztu. Wreszcie olej chorych pokrzepia tych, którzy zapadli na zdrowiu.
Jeżeli w tym dniu trudno jest zgromadzić duchowieństwo i lud wokół biskupa, można to błogosławieństwo odprawić w jednym z poprzednich dni, lecz blisko Wielkanocy. Zawsze używa się specjalnego formularza mszalnego.
Ta Msza, którą biskup koncelebruje ze swoim prezbiterium, powinna być wyrazem łączności kapłanów ze swoim biskupem. Wypada, aby wszyscy kapłani w miarę możności uczestniczyli w tej Mszy i albo koncelebrowali, albo przyjęli w niej Komunię św. pod dwiema postaciami. Aby podkreślić jedność prezbiterium diecezji, kapłani koncelebrujący z biskupem powinni pochodzić z różnych stron diecezji.
W homilii niech biskup wezwie kapłanów do zachowania wierności powołaniu i zaprosi ich do publicznego odnowienia przyrzeczeń złożonych w dniu święceń.
Zgodnie ze zwyczajem liturgii łacińskiej, błogosławieństwo oleju chorych odbywa się przed zakończeniem Modlitwy eucharystycznej, błogosławieństwo oleju katechumenów i konsekracja krzyżma, po Komunii. Ze względów duszpasterskich wolno cały obrzęd błogosławieństwa odprawić po liturgii słowa, zachowując niżej podany porządek.
Przygotowanie biskupa, koncelebransów i posługujących w liturgii, wejście do kościoła i wszystko od rozpoczęcia Mszy św. do zakończenia liturgii słowa odbywa się według wskazań zawartych w obrzędzie koncelebry. Diakoni, którzy mają udział w poświęceniu olejów, w procesji do ołtarza poprzedzają prezbiterów koncelebrujących.
Po homilii odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. Biskup używa słów tutaj podanych lub podobnych. (...)
Po modlitwie za kapłanów diakoni i posługujący wyznaczeni do przyniesienia olejów, lub gdy brak diakonów, kapłani i posługujący oraz wierni, którzy mają przynieść chleb, wino i wodę, udają się w ustalonym porządku do zakrystii lub tam, gdzie przygotowano oleje i inne dary na ofiarę. Powracając do ołtarza, idą w następującej kolejności: pierwszy idzie posługujący, który niesie naczynie z balsamem, jeśli biskup chce sam przyrządzić krzyżmo; następnie niosący naczynie z olejem katechumenów, jeśli ma być błogosławiony; dalej posługujący, który niesie naczynie z olejem chorych. Na ostatnim miejscu diakon lub prezbiter niesie olej na krzyżmo. Za nimi postępują niosący chleb, wino i wodę do sprawowania Eucharystii.
Po przybyciu procesji do ołtarza lub katedry biskup odbiera dary. Diakon, niosący naczynie z olejem na krzyżmo święte, okazuje to naczynie biskupowi, mówiąc głośno: Olej na święte krzyżmo; biskup je odbiera i przekazuje jednemu z usługujących mu diakonów, a ten umieszcza naczynie na przygotowanym stole. Tak samo czynią ci, którzy niosą naczynia z olejem chorych i katechumenów. Pierwszy z nich mówi: Olej chorych, drugi zaś: Olej katechumenów. Naczynia odbiera biskup, a usługujący ustawiają je na przygotowanym stole.
Następnie Mszę odprawia się dalej, według porządku koncelebry, aż do końca Modlitwy eucharystycznej, chyba że cały obrzęd błogosławieństwa odbywa się bezpośrednio po przyniesieniu olejów. W takim wypadku wszystko ma przebieg niżej opisany.
Zanim biskup wypowie słowa: "Przez Chrystusa naszego Pana, przez którego, Boże, wszystkie te dobra ustawicznie stwarzasz" – w 1. Modlitwie eucharystycznej, albo przed doksologią "Przez Chrystusa" – w pozostałych Modlitwach eucharystycznych, ten, kto przyniósł naczynie z olejem chorych, zanosi je do ołtarza i tu trzyma przed biskupem, który poświęca olej chorych, odmawiając następującą modlitwę: (...)
Słowa końcowe: Który z Tobą mówi się tylko wtedy, gdy poświęcenie nie odbywa się podczas Modlitwy eucharystycznej.
Po dokonaniu poświęcenia naczynie z olejem chorych odnosi się na poprzednie miejsce i Mszę odprawia się dalej, aż do Komunii włącznie.
Po odmówieniu modlitwy po Komunii ministranci umieszczają naczynia z olejami do poświęcenia na stole ustawionym w środku prezbiterium. Biskup, wokół którego stoją wieńcem prezbiterzy koncelebrujący, podczas gdy reszta posługujących stoi za nim, przystępuje do poświęcenia oleju katechumenów, jeśli ma być poświęcony, a następnie do konsekrowania krzyżma.
Gdy wszyscy się ustawią, biskup, zwrócony do ludu, rozkłada ręce i odmawia następującą modlitwę: (...)
Następnie biskup w milczeniu wlewa wonności do oleju i przyrządza krzyżmo, jeśli nie zostało już wcześniej przygotowane.
Potem wzywa do modlitwy: (...)
Następnie biskup, jeśli uzna to za stosowne, tchnie nad otworem naczynia z krzyżmem i z rękami rozłożonymi odmawia jedną z niżej podanych modlitw konsekracyjnych. (...)
Wszyscy koncelebransi wyciągają prawą rękę w stronę krzyżma i stoją tak w milczeniu do końca modlitwy. (Błagamy Ciebie Boże, uświęć...)
Wszyscy koncelebransi wyciągają prawą rękę w stronę krzyżma i stoją tak w milczeniu do końca modlitwy. (Błagamy Ciebie Boże, niech moc...)
Jeśli cały obrzęd poświęcenia olejów ma się odbyć po liturgii słowa, po zakończeniu modlitwy za kapłanów biskup z koncelebransami podchodzi do stołu, przy którym ma się odbyć błogosławieństwo oleju chorych, oleju katechumenów oraz konsekracja krzyżma, wszystko odbywa się w sposób wyżej opisany.
Po udzieleniu błogosławieństwa na zakończenie Mszy, biskup nakłada kadzidło i wyrusza procesja do zakrystii.
Poświęcone oleje niosą posługujący do tego przeznaczeni, idąc bezpośrednio za krzyżem. W tym czasie schola i lud śpiewają niektóre wersety hymnu: Przyjmij pieśń, Odkupicielu lub inną odpowiednią pieśń.
W zakrystii biskup może przypomnieć kapłanom, jak należy się obchodzić z olejami świętymi, jak je otaczać czcią i starannie przechowywać.
Zgodnie z najdawniejszą tradycja Kościoła, w dniu dzisiejszym nie wolno odprawiać Mszy świętych bez udziału ludu. W godzinach wieczornych, w porze najbardziej odpowiedniej, odprawia się Mszę Wieczerzy Pańskiej, z pełnym uczestnictwem całej miejscowej wspólnoty; podczas tej Mszy św. wszyscy kapłani i posługujący wypełniają właściwe sobie funkcje.
Kapłani, którzy koncelebrowali Mszę z poświęceniem krzyżma lub odprawiali już Mszę ze względu na pożytek wiernych, mogą powtórnie koncelebrować Mszę wieczorną.
Jeśli domaga się tego potrzeba duszpasterska, ordynariusz miejscowy może pozwolić na odprawienie w porze wieczornej drugiej Mszy św. w kościołach i w kaplicach publicznych lub półpublicznych; w razie konieczności może pozwolić na odprawienie Mszy w godzinach porannych, lecz tylko dla tych wiernych, którzy w żaden sposób nie mogą wziąć udziału w głównej Mszy wieczornej.
Komunii świętej można udzielać wiernym tylko podczas Mszy św., natomiast chorym wolno ją zanieść o każdej porze dnia. Należy im przypomnieć ustanowienie Najświętszego Sakramentu i zachęcić do duchowej łączności z wieczorną Mszą św.
1. Tabernakulum ma być puste. Do Komunii św. duchowieństwa i wiernych na dziś i na dzień jutrzejszy należy podczas tej Mszy św. konsekrować odpowiednią ilość chleba. Konsekruje się również hostię przeznaczoną do wystawienia w Grobie Pańskim.
3. Odmawia się Chwała na wysokości. W czasie śpiewania hymnu uderza się w dzwony; po zakończeniu hymnu dzwony milkną aż do Wigilii Paschalnej.
5. W homilii należy wyjaśnić główne tajemnice, które się wspomina w tej Mszy św., a mianowicie: ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa oraz Chrystusowe przykazanie braterskiej miłości. Po homilii, tam, gdzie względy duszpasterskie za tym przemawiają, odbywa się obrzęd umywania nóg.
6. Ministranci prowadzą wybranych mężczyzn do ław przygotowanych w odpowiednim miejscu. Kapłan, jeśli trzeba, zdejmuje ornat i podchodzi do każdego z mężczyzn, polewa wodą jego stopy i wyciera je, z pomocą ministrantów.
8. Bezpośrednio po umywaniu nóg, lub - jeśli się ono nie odbywa - po homilii, następuje modlitwa powszechna.
Nie odmawia się wyznania wiary.
9. Na początku liturgii eucharystycznej może się odbyć procesja wiernych z darami przeznaczonymi dla ubogich.
W tym czasie śpiewa się pieśń: Gdzie miłość prawdziwa i dobroć, lub inną odpowiednią pieśń.
13. Po Komunii zostawia się na ołtarzu puszkę z komunikantami, które będzie się rozdzielać w dniu jutrzejszym w czasie liturgii Męki Pańskiej. Mszę kończy się modlitwą po Komunii.
15. Po modlitwie po Komunii kapłan, stojąc przed ołtarzem, nakłada kadzidło do kadzielnicy, klęka i okadza Najśw. Sakrament potrójnym rzutem. Następnie otrzymuje welon, bierze puszkę i okrywa ją welonem.
16. Najśw. Sakrament przenosi się w procesji na miejsce przechowania przygotowane w odpowiednio ozdobionej kaplicy. Na czele procesji niesie się krzyż, a przy Najśw. Sakramencie świece i kadzielnicę. W tym czasie śpiewa się hymn Sław, języku, tajemnicę (bez dwóch ostatnich zwrotek) lub inną pieśń eucharystyczną.
17. Gdy procesja przyjdzie na miejsce przechowania, kapłan stawia puszkę, nakłada kadzidło i klęcząc okadza Najśw. Sakrament. Śpiewa się wtedy Przed tak wielkim Sakramentem. Potem zamyka się tabernakulum.
19. Następnie obnaża się ołtarz i, jeśli to możliwe, wynosi się krzyże z kościoła. Krzyże, które pozostały w kościele, wypada zasłonić.
21. Należy zachęcić wiernych, aby przez pewien czas, zależnie od warunków miejscowych, adorowali Najśw. Sakrament w kaplicy przechowania. Adoracja po północy nie może mieć uroczystego charakteru.
3. Liturgię Męki Pańskiej sprawuje się po południu około godziny 15, jeśli racje duszpasterskie nie przemawiają za późniejszą porą. Liturgia składa się z czterech części: liturgii słowa, adoracji Krzyża, Komunii świętej i przeniesienia Najświętszego Sakramentu do Grobu Pańskiego.
W dniu dzisiejszym Komunię św. rozdziela się wiernym jedynie podczas sprawowania liturgii Męki Pańskiej; chorym, którzy nie mogą uczestniczyć w tym obrzędzie, można zanieść Eucharystię o każdej porze dnia.
4. Kapłan i diakon, ubrani w szaty mszalne koloru czerwonego, udają się do ołtarza i po oddaniu mu czci padają na twarz lub klękają. Wszyscy zgromadzeni przez pewien czas modlą się w ciszy.
5. Następnie kapłan z posługującymi udaje się na miejsce przewodniczenia. Zwrócony do wiernych odmawia jedną z następujących modlitw.
6. Wszyscy siadają. Najpierw czyta się proroctwo z Księgi Izajasza (52, 13 - 53, 12), po którym następuje psalm.
7. Drugie czytanie bierze się z Listu do Hebrajczyków (4, 14-16; 5, 7-8). Po nim następuje śpiew przed Ewangelią.
8. Z kolei czyta się opis Męki Pańskiej według św. Jana (18, 1 - 19, 42) w taki sam sposób, jak w Niedzielę Palmową.
9. Po odczytaniu Męki Pańskiej może być krótka homilia, którą kapłan może zakończyć wezwaniem wiernych do krótkiej modlitwy w ciszy.
10. Na zakończenie liturgii słowa odbywa się modlitwa powszechna, która ma następujący przebieg: diakon, stojąc na ambonie, wypowiada wezwanie, w którym podaje intencję modlitwy. Wszyscy przez pewien czas modlą się w ciszy, po czym kapłan, z miejsca przewodniczenia lub stojąc przy ołtarzu, odmawia modlitwę z rękami rozłożonymi.
12. W poważnej i publicznej potrzebie ordynariusz miejsca może pozwolić na dodanie specjalnej intencji lub ją nakazać.
13. Spośród modlitw, znajdujących się w mszale, kapłan może wybrać takie, które lepiej odpowiadają warunkom miejscowym, z tym, że należy zachować kolejność intencji, ustaloną dla modlitwy powszechnej (por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 46).
Co do imienia biskupa i formuły, której należy użyć, por. Ogólne wprowadzenie do Mszału rzymskiego, nr 109.
14. Po modlitwie powszechnej odbywa się uroczysta adoracja Krzyża. Można ją przeprowadzić w dwojaki sposób, zależnie od okoliczności.
15. Do ołtarza przynosi się zasłonięty Krzyż; dwaj ministranci niosą przy nim zapalone świece. Kapłan, stojąc przed ołtarzem, bierze Krzyż, odsłania jego górną część i podnosząc go śpiewa wezwanie: Oto drzewo Krzyża; w śpiewie pomaga mu diakon lub, jeśli zachodzi potrzeba, schola. Wszyscy odpowiadają: Pójdźmy z pokłonem, po skończeniu śpiewu klękają na oba kolana i przez chwilę oddają cześć Krzyżowi. W tym czasie kapłan trzyma wzniesiony Krzyż. Następnie kapłan odsłania prawe ramię Krzyża i znowu podnosząc Krzyż śpiewa wezwanie: Oto drzewo Krzyża, po czym odbywa się wszystko jak poprzednio. Wreszcie odsłania Krzyż całkowicie, śpiewa po raz trzeci wezwanie: Oto drzewo Krzyża i wszystko odbywa się jak za pierwszym razem.
16. W towarzystwie dwóch ministrantów, którzy niosą zapalone świece, kapłan zanosi Krzyż na miejsce między prezbiterium i nawą lub na inne odpowiednie miejsce. Krzyż przekazuje ministrantom, którzy go podtrzymują; świece stawia się po obu stronach Krzyża. Teraz odbywa się adoracja Krzyża, jak niżej.
17. Kapłan lub diakon, albo ktoś odpowiedni z posługujących, udaje się z ministrantami do drzwi kościoła. Tu bierze nie zasłonięty Krzyż; ministranci zaś biorą zapalone świece. Odbywa się teraz procesja z Krzyżem przez kościół do prezbiterium. W pobliżu wejścia, pośrodku kościoła i przy wejściu do prezbiterium, niosący Krzyż zatrzymuje się, podnosi go i śpiewa wezwanie: Oto drzewo Krzyża. Wszyscy mu odpowiadają: Pójdźmy z pokłonem, po każdej odpowiedzi klękają i przez chwilę oddają w milczeniu cześć Krzyżowi. Następnie Krzyż i świece umieszcza się tak, jak wyżej podano, i odbywa się adoracja.
18. Kapłan, duchowieństwo i wierni przechodzą procesjonalnie przed Krzyżem i oddają mu cześć przez przyklęknięcie albo w inny sposób, zgodny z miejscowym zwyczajem, np. przez ucałowanie.
W tym czasie śpiewa się pieśni: Wielbimy Krzyż, Święty Boże, Ludu mój ludu, Krzyżu święty lub inne odpowiednie pieśni. Ci, którzy złożyli cześć Krzyżowi, siadają.
19. Adoruje się tylko jeden Krzyż. Jeżeli z powodu wielkiej liczby uczestników liturgii nie wszyscy mogą podejść do Krzyża i oddać mu cześć, obrzęd adoracji można odprawić w następujący sposób: gdy część wiernych odda cześć Krzyżowi, kapłan bierze go, staje pośrodku przed ołtarzem i w krótkich słowach zachęca zgromadzonych do adoracji. Następnie podnosi Krzyż i tak go trzyma przez pewien czas, wierni zaś oddają wtedy cześć Krzyżowi w milczeniu.
20. Po zakończeniu adoracji Krzyż zanosi się na zwykle miejsce przy ołtarzu. Zapalone świece stawia się na ołtarzu lub przy Krzyżu.
21. Ołtarz nakrywa się obrusem i umieszcza na nim korporał i mszał. Następnie diakon, lub, gdy go nie ma, sam kapłan, przynosi Najświętszy Sakrament krótszą drogą z miejsca przechowania do ołtarza. W tym czasie wszyscy stoją w milczeniu. Dwaj ministranci towarzyszą kapłanowi, niosąc przy Najświętszym Sakramencie zapalone świece, które stawiają na ołtarzu lub obok niego.
22. Gdy diakon postawi na ołtarzu puszkę z Najświętszym Sakramentem i odkryje ją, podchodzi kapłan, przyklęka i staje przy ołtarzu. Z rękami złożonymi głośno mówi: (...)
25. Następnie kapłan rozdaje wiernym Komunię świętą. W czasie Komunii można śpiewać odpowiednie pieśni.
26. Gdy wierni przyjmą Komunię, puszkę z Najświętszym Sakramentem umieszcza się w tabernakulum. Jeżeli jest diakon lub drugi kapłan, może puszkę od razu przenieść do tabernakulum w Grobie Pańskim.
27. Po Komunii można zachować przez pewien czas święte milczenie, po czym kapłan odmawia następującą modlitwę: (...)
28. Zgodnie z wielowiekową tradycją, w Wielki Piątek po ukończeniu liturgii Męki Pańskiej, przenosi się Najświętszy Sakrament do Grobu Pańskiego i wystawia do adoracji.
29. W kaplicy Grobu Pańskiego powinien być ołtarz, choćby przenośny, i tabernakulum do przechowywania puszek z Najświętszym Sakramentem.
30. Monstrancję, okrytą welonem, można wystawić na ołtarzu lub na tronie, który powinien być umieszczony blisko ołtarza.
31. Wszystkie elementy dekoracyjne i światła powinny kierować uwagę wiernych na Najświętszy Sakrament, który jest Pamiątką Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, a nie na figurę Chrystusa leżącego w grobie.
32. Po modlitwie po Komunii Najświętszy Sakrament wystawia się na ołtarzu w monstrancji, którą się okrywa przezroczystym białym welonem.
Kapłan nakłada kadzidło do kadzielnicy, klęka i okadza Najświętszy Sakrament, następnie w uroczystej procesji przenosi Go do Grobu Pańskiego. W czasie procesji śpiewa się pieśń o Męce Pańskiej, np. Jezu Chryste, Panie miły.
33. Po wystawieniu Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim, kapłan okadza Go i po chwili milczenia odmawia następującą modlitwę: (...)
34. Kapłan i posługujący, po adoracji w ciszy, odchodzą do zakrystii. Adoracja Najświętszego Sakramentu w Grobie Pańskim trwa do rozpoczęcia Wigilii Paschalnej.
37. Jeżeli nie ma procesji do Grobu Pańskiego, bezpośrednio po modlitwie po Komunii kapłan odsyła lud. Kapłan zwrócony do ludu wyciąga nad nim ręce i odmawia następującą modlitwę: (...)
1. W Wielką Sobotę Kościół trwa przy Grobie Pańskim rozważając Mękę i Śmierć Chrystusa.
Poświęcenie pokarmów wielkanocnych należy poprzedzać wspólną adoracją przy Grobie Pańskim.
2. Kościół powstrzymuje się od sprawowania ofiary Mszy św., dlatego główny ołtarz pozostaje obnażony.
4. Po uroczystej Wigilii, czyli nocnym oczekiwaniu Zmartwychwstania, rozpoczyna się radość wielkanocna, która trwa przez pięćdziesiąt dni.
5. Przed rozpoczęciem Wigilii Paschalnej należy zakończyć adorację przy Grobie Pańskim. Kapłan lub diakon, ubrany w komżę i stułę, intonuje krótki śpiew na cześć Najświętszego Sakramentu, następnie wyjmuje Hostię z monstrancji i chowa ją w tabernakulum Grobu Pańskiego. Na figurę Chrystusa leżącego w grobie kładzie się białą zasłonę, a w Grobie Pańskim ustawia się figurę Chrystusa Zmartwychwstałego. Po schowaniu Najświętszego Sakramentu wygasza się światła, z wyjątkiem wiecznej lampki albo dwóch świec. Pod koniec Wigilii Paschalnej znowu zapala się światło w Grobie Pańskim, jeśli wznawia się adorację.
1. Zgodnie z bardzo dawną tradycją ta noc powinna być czuwaniem na cześć Pana (Wj 12, 42). Wierni, posłuszni upomnieniu Ewangelii (Łk 12, 35 nn), trzymając w rękach zapalone świece, powinni być podobni do ludzi, którzy oczekują swego Pana, aby, gdy powróci, zastał ich czuwających i zaprosił ich do swego stołu.
2. Wigilia tej nocy ma następujący układ: po krótkim obrzędzie światła (jest to pierwsza część Wigilii) Kościół święty rozważa wielkie dzieła, jakich Pan Bóg dokonał od początku dla swego ludu, oraz wyraża ufność w słowo i obietnice Boże (część druga czyli liturgia słowa); następnie, gdy zbliża się dzień Zmartwychwstania, Kościół wraz ze swymi nowymi członkami, odrodzonymi w chrzcie (część trzecia), zostaje zaproszony do stołu, który Pan przygotował swojemu ludowi przez swoją śmierć i zmartwychwstanie (część czwarta).
3. Wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc, a należy je zakończyć przed świtem niedzieli.
4. Msza św. tej nocy, choćby ją sprawowano przed północą, jest Mszą paschalną Niedzieli Zmartwychwstania. Kto uczestniczy w tej Mszy św., może powtórnie przyjąć Komunię św. podczas Mszy sprawowanej w dniu Paschy w Niedzielę Zmartwychwstania.
5. Kapłan, który celebruje lub koncelebruje Mszę nocną, może celebrować lub koncelebrować Mszę św. w Niedzielę Zmartwychwstania.
6. Kapłan i diakon ubierają się w szaty mszalne koloru białego. Należy przygotować świece dla uczestników Wigilii.
7. Wygasza się światła w kościele.
W odpowiednim miejscu poza kościołem rozpala się ognisko. Gdy lud się zgromadzi, przychodzi kapłan z posługującymi, z których jeden niesie paschał.
Jeśli nie można rozpalić ogniska poza kościołem, obrzęd sprawuje się jak niżej (nr 13).
8. Kapłan pozdrawia jak zwykle zgromadzony lud i wprowadza wiernych w liturgię Wigilii tymi lub podobnymi słowami: (...)
10. Jeżeli ze względu na charakter narodu, wydaje się właściwe symbolami podkreślić godność i znaczenie paschału, można to zrobić w sposób niżej podany.
Można wykonać wszystkie czynności lub tylko niektóre. Konferencja Episkopatu może ustanowić inne formy bardziej dostosowane do mentalności narodu.
Po poświęceniu nowego ognia, przed kapłanem staje akolita lub ministrant, który trzyma paschał. Kapłan na paschale żłobi rylcem krzyż, nad krzyżem grecką literę Alfa, pod krzyżem literę Omega, a na czterech polach między ramionami krzyża cyfry bieżącego roku. Jednocześnie głośno i wyraźnie mówi: (...)
1. Chrystus wczoraj i dziś (żłobi pionowe ramię krzyża);
2. Początek i koniec (żłobi ramię poziome);
3. Alfa (żłobi nad ramieniem pionowym literę Alfa);
4. i Omega (żłobi pod ramieniem pionowym literę Omega);
5. Do Niego należy czas (żłobi pierwszą cyfrę bieżącego roku na lewym górnym polu między ramionami krzyża);
6. i wieczność (żłobi drugą cyfrę bieżącego roku na prawym górnym polu);
7. Jemu chwała i panowanie (żłobi trzecią cyfrę bieżącego roku na dolnym lewym polu);
8. przez wszystkie wieki wieków. Amen. (żłobi czwartą cyfrę bieżącego roku na dolnym prawym polu).
11. Po wyżłobieniu krzyża i innych znaków, kapłan może umieścić pięć symbolicznych gwoździ, w formie krzyża, mówiąc przy tym głośno: (...)
13. Jeśli ze względu na okoliczności nie można rozpalić ogniska, należy odpowiednio zmienić obrzęd poświęcenia ognia, np. można poświęcić płonący znicz. Lud gromadzi się w kościele, a kapłan z posługującymi, którzy niosą paschał, udaje się do drzwi kościoła. O ile to możliwe, lud zwraca się w stronę kapłana.
Po pozdrowieniu i wprowadzeniu w liturgię, jak w nr 8, kapłan poświęca ogień (nr 9) oraz przygotowuje paschał (nr 10-12).
14. Po zapaleniu paschału celebrans nakłada kadzidło do kadzielnicy. Następnie diakon, lub gdy go nie ma, sam celebrans, bierze w obie ręce paschał i wyrusza procesja do kościoła. Na czele idzie turyferarz z dymiącą kadzielnicą. Za nim idzie niosący paschał, potem celebrans, duchowieństwo, ministranci i lud. Wszyscy niosą świece.
Przy bramie kościoła diakon zatrzymuje się, podnosi paschał i śpiewa: (...)
15. Diakon przechodzi do środka kościoła, zatrzymuje się, podnosi paschał i śpiewa po raz drugi: (...)
17. Po przyjściu do ołtarza kapłan udaje się na miejsce przewodniczenia. Diakon umieszcza paschał na świeczniku stojącym pośrodku prezbiterium lub przy ambonie. Następnie można nałożyć kadzidło, jak przed Ewangelią podczas Mszy św., po czym diakon prosi kapłana o błogosławieństwo. Kapłan udziela błogosławieństwa mówiąc półgłosem: (...)
Jeśli używa się kadzidła, diakon, lub - gdy go nie ma - sam kapłan, okadza najpierw księgę a potem paschał i stojąc na ambonie albo przy pulpicie śpiewa orędzie wielkanocne. W tym czasie wszyscy stoją trzymając w rękach zapalone świece.
18. W razie konieczności orędzie wielkanocne może śpiewać kantor, który nie jest diakonem. Opuszcza on w dłuższej formie orędzia część tekstu, od słów: "A zatem proszę was, bracia" aż do końca wstępu, włącznie z pozdrowieniem "Pan z wami".
19. Orędzie wielkanocne może także wykonać w formie krótszej kantor, który nie jest diakonem, opuszcza wtedy pozdrowienie "Pan z wami".
20. Na tę Wigilię, która jest matką wszystkich wigilii, lekcjonarz podaje dziewięć czytań z Pisma świętego: siedem ze Starego Testamentu i dwa z Nowego (epistoła i Ewangelia).
21. Jeśli wymagają tego okoliczności, można zmniejszyć liczbę czytań ze Starego Testamentu. Należy zawsze pamiętać o tym, że czytanie słowa Bożego stanowi podstawową część Wigilii Paschalnej. Powinny więc być przynajmniej trzy czytania ze Starego Testamentu, a w przypadku naglącym przynajmniej dwa. Nigdy jednak nie wolno opuścić czytania z 14 rozdziału Księgi Wyjścia (trzecie czytanie).
22. Po zakończeniu orędzia wielkanocnego wszyscy gaszą świece i siadają. Przed rozpoczęciem czytań kapłan zwraca się do ludu w tych lub podobnych słowach: (...)
23. Następują czytania. Lektor udaje się na ambonę i wykonuje pierwsze czytanie. Potem psałterzysta lub kantor śpiewa psalm, a lud powtarza refren. Następnie wszyscy wstają. Kapłan mówi: Módlmy się, wszyscy przez pewien czas modlą się w ciszy. Potem kapłan odmawia kolektę.
Psalm responsoryjny można zastąpić chwilą świętego milczenia. W takim przypadku nie zachowuje się ciszy po wezwaniu Módlmy się przed kolektą.
31. Po ostatnim czytaniu ze Starego Testamentu oraz po psalmie responsoryjnym i modlitwie, która po nim następuje, zapala się świece ołtarzowe.
Następnie kapłan intonuje hymn Chwała na wysokości Bogu, który wszyscy podejmują. W czasie śpiewu biją dzwony.
34. Po odczytaniu epistoły wszyscy wstają. Kapłan uroczyście intonuje Alleluja, które wszyscy powtarzają. Następnie psalmista lub kantor śpiewa psalm, a lud powtarza refren Alleluja. Jeśli to konieczne, sam psalmista intonuje Alleluja.
37. Kapłan z posługującymi podchodzi do chrzcielnicy, jeśli ona znajduje się w zasięgu wzroku wiernych. W przeciwnym razie naczynie z wodą stawia się w prezbiterium. Przywołuje się katechumenów, jeśli są. Przed zgromadzony Kościół przyprowadzają ich chrzestni; jeśli chrzci się dzieci, przynoszą je rodzice i chrzestni.
39. Teraz dwaj kantorzy śpiewają litanię. Wszyscy stoją (ponieważ rozpoczął się już Okres Wielkanocny), i odpowiadają. Jeśli jest dłuższa procesja do kaplicy chrzcielnej, litanię śpiewa się w czasie procesji. W tym przypadku kandydatów do chrztu przywołuje się przed procesją, następnie odbywa się procesja, na której czele niesie się paschał, a za nim idą katechumeni z chrzestnymi oraz kapłan i posługujący. Wezwanie do modlitwy wypowiada kapłan przed błogosławieństwem wody.
40. Jeśli nie ma kandydatów do chrztu i nie błogosławi się wody chrzcielnej, opuszcza się litanię i kapłan błogosławi wodę, jak w nr 45.
41. Do litanii można dodać wezwania niektórych świętych, zwłaszcza Patronów kościoła, miejscowości i tych, którzy mają przyjąć chrzest.
44. Poszczególni katechumeni wyrzekają się szatana, odpowiadają na pytania o wiarę i przyjmują chrzest. Po chrzcie dorośli katechumeni przyjmują sakrament bierzmowania, jeśli jest obecny biskup lub kapłan mający prawo bierzmować.
45. Jeśli nie ma kandydatów do chrztu, ani nie błogosławi się wody chrzcielnej, kapłan błogosławi wodę do pokropienia w następujący sposób. Najpierw zwraca się do wiernych z wezwaniem: (...)
46. Gdy zakończy się obrzęd chrztu (i bierzmowania) lub jeśli chrztu nie było, po błogosławieństwie wody, wszyscy stojąc i trzymając w rękach zapalone świece, odnawiają przyrzeczenia chrztu.
Kapłan przemawia do wiernych tymi lub podobnymi słowami: (...)
47. Kapłan kropi lud wodą święconą. W tym czasie wszyscy śpiewają pieśń związaną treściowo z sakramentem chrztu.
48. Jednocześnie nowo ochrzczonych wprowadza się na miejsca dla nich przeznaczone między wiernymi. Jeśli błogosławieństwo wody chrzcielnej nie odbywa się w kaplicy chrzcielnej, ministranci odnoszą naczynie z wodą poświęconą do chrzcielnicy. Jeśli nie było błogosławieństwa wody chrzcielnej, wodę święconą odnosi się na odpowiednie miejsce.
49. Po pokropieniu wiernych kapłan wraca na miejsce przewodniczenia. Opuszcza się wyznanie wiary i odmawia się modlitwę powszechną, w której nowo ochrzczeni uczestniczą po raz pierwszy.
56. Procesja rezurekcyjna jest uroczystym ogłoszeniem zmartwychwstania Chrystusa i wezwaniem całego stworzenia do udziału w triumfie Zmartwychwstałego.
57. Zależnie od tradycji i warunków miejscowych procesję rezurekcyjną można odprawić po Wigilii Paschalnej albo rano przed pierwszą Mszą św. Kapłani, którzy koncelebrują Mszę św., są ubrani w ornaty. Inni mogą włożyć białe kapy. Diakoni mogą włożyć białe dalmatyki.
58. Jeżeli procesję odprawia się po Wigilii Paschalnej, na końcu Mszy opuszcza się pozdrowienie, błogosławieństwo i formułę pożegnania wiernych. Bezpośrednio po modlitwie po Komunii, duchowieństwo i ministranci udają się do Grobu Pańskiego.
60. Wykonuje się uroczysty śpiew na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego. Kapłan poucza wiernych o znaczeniu procesji tymi lub podobnymi słowami:(...)
61. Kapłan otrzymuje welon naramienny, bierne monstrancję i wyrusza procesja ze śpiewem: Wesoły nam dzień lub Chrystus zmartwychwstan jest.
62. Na początku procesji niesie się krzyż procesyjny, przyozdobiony czerwoną stułą, oraz figurę Zmartwychwstałego. Jeśli to możliwe, procesja wychodzi na zewnątrz i okrąża kościół raz lub trzy razy. Po powrocie procesji do głównego oparza, krzyż i figurę ustawia się obok ołtarza. Kapłan intonuje hymn Ciebie, Boga, wysławiamy. Po ukończeniu hymnu śpiewa się: (...)
63. Kapłan błogosławi wiernych Najświętszym Sakramentem i chowa Go do tabernakulum. Na zakończenie śpiewa się wielkanocną antyfonę do Najśw. Maryi Panny.
64. Jeżeli procesja rezurekcyjna odbywa się rano, po Wigilii Paschalnej można wystawić Najświętszy Sakrament na całą noc albo na kilka godzin wieczornych i porannych przed procesją. Po Wigilii Paschalnej Najświętszy Sakrament wystawia się w monstrancji nie okrytej welonem.
W czasie adoracji nie należy już śpiewać pieśni ku czci Męki Pańskiej. Można adorować w ciszy albo śpiewać pieśni wielkanocne i eucharystyczne. Można również odmawiać chwalebną część różańca.
65. O oznaczonej godzinie kapłan, duchowieństwo i ministranci udają się do Grobu Pańskiego. W tym czasie chór lub wierni mogą śpiewać antyfonę na wejście: (...)
66. Po przybyciu do Grobu Pańskiego, kapłan przez krótką chwilę adoruje Najświętszy Sakrament, a następnie okadza Go.
68. Kapłan otrzymuje welon naramienny, bierze monstrancję i wyrusza procesja ze śpiewem Wesoły nam dzień lub Chrystus zmartwychwstan jest.
69. Na początku procesji niesie się krzyż procesyjny, ozdobiony czerwoną stułą, oraz figurę Zmartwychwstałego. Jeśli to możliwe, procesja wychodzi na zewnątrz i okrąża kościół raz lub trzy razy.
70. Gdy procesja wróci do głównego ołtarza, krzyż procesyjny i figurę ustawia się obok ołtarza. Kapłan stawia monstrancję na ołtarzu i klęka na stopniach. Gdy wierni wejdą do kościoła, śpiewa się Przez Twoje święte zmartwychwstanie, a jeżeli ta pieśń nie jest znana: Przed tak wielkim Sakramentem. W tym czasie celebrans okadza Najświętszy Sakrament. Następnie śpiewa się: (...)
72. We Mszy św. odprawianej bezpośrednio po procesji rezurekcyjnej opuszcza się śpiew na wejście, akt pokuty i "Panie, zmiłuj się nad nami".
Kapłan udaje się na miejsce przewodniczenia i wprowadza wiernych do Mszy tymi lub podobnymi słowami: (...)
73. Po rozdaniu Komunii wiernym śpiewa się hymn: Ciebie, Boga, wysławiamy. Po hymnie następuje modlitwa po Komunii, błogosławieństwo i pożegnanie wiernych.
74. Jeżeli krzyż głównego ołtarza jest wolno stojący, czerwoną stulę należy zawiesić na jego ramionach. Nie należy ustawiać obok ołtarza dwóch krzyży.
W krajach, w których Wniebowstąpienie nie jest uroczystością obowiązującą, należy je wyznaczyć na 7 Niedzielę Wielkanocną.
Tego formularza używa się w sobotę wieczorem przed pierwszymi Nieszporami Niedzieli Zesłania Ducha Świętego albo po nich.
Po zakończeniu Okresu Wielkanocnego paschał przechowuje się w kaplicy chrzcielnej. Zapala się go w czasie sprawowania chrztu i od niego zapala się świece nowo ochrzczonych.
1. Okres Zwykły obejmuje 34 lub 33 tygodnie. Zaczyna się w poniedziałek następujący po niedzieli, która wypadła po dniu 6 stycznia i trwa aż do początku Wielkiego Postu. Powtórnie zaczyna się w poniedziałek po Niedzieli Zesłania Ducha Świętego, a kończy się w sobotę przed 1 niedzielą Adwentu.
2. Mszał podaje 34 formularze mszalne na niedziele i dni powszednie tego okresu. Używa się ich w następujący sposób:
a) w niedzielę zasadniczo bierze się Mszę oznaczoną numerem odpowiedniej niedzieli zwykłej, chyba że wypada uroczystość lub święto Pańskie, które zajmuje miejsce niedzieli;
b) w dni powszednie można wziąć którąkolwiek z 34 Mszy, biorąc pod uwagę duchowy pożytek wiernych.
3. Sposób rachowania niedziel i tygodni jest następujący:
a) Niedziela, w którą się obchodzi święto Chrztu Pańskiego, zajmuje miejsce pierwszej niedzieli zwykłej, tydzień, który następuje po tej niedzieli, jest pierwszym tygodniem Okresu Zwykłego. Niedziele i tygodnie, które potem następują, oznacza się kolejnymi numerami, aż do początku Wielkiego Postu.
b) Jeżeli są 34 tygodnie zwykłe, po Zesłaniu Ducha Świętego rozpoczyna się od tygodnia, który bezpośrednio następuje po tygodniu przerwanym przez Wielki Post. Należy pamiętać, że Msze Niedzieli Zesłania Ducha Świętego oraz Najświętszej Trójcy zajmują miejsce Mszy niedzielnych. Jeżeli są 33 tygodnie Okresu Zwykłego, opuszcza się pierwszy tydzień, który wypadałby po Zesłaniu Ducha Świętego.
4. W niedziele odmawia się Chwała na wysokości i Wierzę. W dni powszednie opuszcza się hymn anielski i wyznanie wiary.
5. W niedziele odmawia się prefację na niedziele zwykłe, nr 28 – 35, a w dni powszednie prefację zwykłą, nr 36 – 41. Można użyć 2 lub 4 Modlitwy eucharystycznej z ich własną prefacją.
7. Na Komunię podano do wyboru dwie antyfony: pierwszą z psalmów, drugą przeważnie z Ewangelii. Można wybrać jedną lub drugą, zależnie od okoliczności. Pierwszeństwo ma antyfona zgadzająca się z Ewangelią Mszy.
Gdy lud się zgromadzi, kapłan z usługującymi, ubrani w szaty liturgiczne, udają się do ołtarza w następującym porządku:
a) ministrant z dymiącą kadzielnicą, jeśli się stosuje okadzenia,
b) ministranci niosący świeczniki z płonącymi świecami, a pomiędzy nimi inny ministrant z krzyżem, jeżeli wymagają tego okoliczności,
c) akolici oraz inni ministranci,
d) lektor, który może nieść księgę Ewangelii,
e) kapłan.
Jeśli się używa kadzidła, kapłan nakłada je do kadzielnicy przed wyruszeniem procesji. W czasie procesji wykonuje się antyfonę na wejście albo śpiewa się odpowiednią pieśń. Po przybyciu do ołtarza kapłan i usługujący oddają mu należną cześć przez głęboki pokłon. Jeżeli w prezbiterium jest tabernakulum z Najśw. Sakramentem, przyklękają. Krzyż, jeśli go niesiono w procesji, umieszcza się przy ołtarzu lub w innym stosownym miejscu. Natomiast świeczniki, które nieśli ministranci, stawia się w pobliżu ołtarza. Księgę Ewangelii kładzie się na ołtarzu.
Kapłan podchodzi do ołtarza i całuje go na znak czci. Następnie może okadzić ołtarz, obchodząc go dookoła.
Potem kapłan udaje się na miejsce przewodniczenia. Po skończeniu śpiewu na wejście kapłan i wierni, stojąc, czynią znak krzyża. Kapłan mówi: (W imię Ojca i Syna...)
Lud odpowiada: (Amen.)
Potem kapłan zwraca się do ludu i rozkładając ręce, pozdrawia go, mówiąc: (Miłość Boga Ojca...)
Lud odpowiada: (I z duchem twoim.)
Zamiast tej formuły biskup mówi: (Pokój z wami.)
Lud odpowiada: (I z duchem twoim.)
Kapłan, diakon albo odpowiednio przygotowany ministrant może w bardzo zwięzłych słowach wprowadzić wiernych w liturgię dnia.
Jeżeli nie wykonano śpiewu na wejście ani nie recytowano antyfony, kapłan odczytuje ją po pozdrowieniu.
Następuje krótkie milczenie. Potem kapłan lub odpowiednio przygotowany ministrant wygłasza następujące albo podobne wezwanie skierowane do Chrystusa, kończące się słowami: zmiłuj się nad nami. (Panie, który zostałeś posłany...)
W niedziele zamiast aktu pokuty może się odbyć poświęcenie wody i pokropienie wiernych, jak podano w Dodatku, s. (2).
Następują wezwania do Chrystusa, jeżeli nie użyto trzeciej lub czwartej formy aktu pokuty: (K. Panie, zmiłuj się nad nami... Albo: K. Kyrie, eleison...)
Jeżeli jest to przewidziane, śpiewa się lub odmawia hymn Chwała na wysokości Bogu. Hymn może rozpocząć kapłan albo śpiewacy, albo wszyscy obecni. (Chwała na wysokości Bogu...).
Po skończeniu hymnu kapłan ze złożonymi rękami mówi: (Módlmy się.)
Wszyscy razem z kapłanem modlą się przez pewien czas w milczeniu. Potem kapłan z rozłożonymi rękami odmawia modlitwę. Po jej ukończeniu lud odpowiada: (Amen.)
Lektor udaje się na ambonę i odczytuje pierwsze czytanie, którego wszyscy słuchają, siedząc. Aby zaznaczyć koniec czytania, lektor dodaje: (Oto słowo Boże.)
Wszyscy odpowiadają: (Bogu niech będą dzięki.)
Następnie, jeżeli jest drugie czytanie, lektor je odczytuje z ambony, jak poprzednio.
Lektor zaznacza koniec czytania słowami: (Oto słowo Boże.)
Wszyscy odpowiadają: (Bogu niech będą dzięki.)
Następuje Alleluja lub inny śpiew przed Ewangelią. Szczegółowe przepisy o śpiewach między czytaniami podano w Ogólnym wprowadzeniu, nr 62 – 63. W tym czasie kapłan, stojąc, nakłada kadzidło, jeżeli się go używa, po czym diakon, który ma głosić Ewangelię, pochylony przed kapłanem prosi o błogosławieństwo, mówiąc półgłosem: (Pobłogosław mnie, ojcze.)
Kapłan półgłosem mówi: (Niech Pan będzie w sercu twoim...).
Diakon odpowiada: (Amen.)
Jeżeli nie ma diakona, kapłan pochylony przed ołtarzem mówi cicho: (Wszechmogący Boże, oczyść serce i usta moje...).
Potem diakon lub kapłan udaje się na ambonę. Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, towarzyszą mu ministranci z kadzidłem i ze świecami. Na ambonie diakon lub kapłan mówi: (Pan z wami.)
Wszyscy odpowiadają: (I z duchem twoim.)
Diakon lub kapłan: (Początek albo Słowa Ewangelii...)
Równocześnie czyni znak krzyża na księdze oraz na czole, ustach i piersi.
Wszyscy odpowiadają: (Chwała Tobie, Panie.)
Po Ewangelii diakon lub kapłan mówi: (Oto słowo Pańskie.)
Wszyscy odpowiadają: (Chwała Tobie, Chryste.)
Po czym czytający całuje księgę, mówiąc cicho: (Niech słowa Ewangelii...).
Następuje homilia. Należy ją głosić we wszystkie niedziele i święta nakazane; w inne dni jest zalecona.
Jeżeli jest to przepisane, po homilii składa się wyznanie wiary: (Wierzę w jednego Boga...).
W czasie następujących słów, aż do stał się człowiekiem, wszyscy się pochylają. (I za sprawą Ducha Świętego...).
Następuje modlitwa powszechna, którą kapłan kieruje z miejsca przewodniczenia lub z ambony.
W modlitwie powszechnej, czyli modlitwie wiernych, lud, spełniając swoje wspólne kapłaństwo, modli się za wszystkich ludzi. Wypada tę modlitwę odmawiać w każdej Mszy z udziałem ludu, by w ten sposób zanoszono prośby za Kościół święty, za tych, którzy nami rządzą, za tych, którzy znajdują się w trudnych sytuacjach życiowych, za wszystkich ludzi i o zbawienie całego świata.
Zwykle należy zachować następującą kolejność intencji:
a) w potrzebach Kościoła,
b) w potrzebach społeczności świeckiej,
c) za tych, którzy się znajdują w trudnościach życiowych,
d) za wspólnotę miejscową.
Jednakże podczas niektórych obchodów o charakterze specjalnym, jak np. z okazji bierzmowania, zawarcia małżeństwa, pogrzebu, porządek intencji może w większym stopniu uwzględniać tę szczególną okazję.
Kapłan wzywa wiernych do modlitwy i odmawia formułę końcową. Intencje modlitwy powszechnej podaje diakon, kantor, lektor lub ktoś inny uprzednio wyznaczony. Wierni wyrażają swoje prośby albo w formie wspólnej inwokacji po intencjach, albo modląc się w milczeniu.
Po liturgii słowa rozpoczyna się śpiew na przygotowanie darów. W tym czasie ministranci umieszczają na ołtarzu korporał (palkę), puryfikaterz, kielich i mszał.
Wypada, aby wierni zaznaczyli swój udział w ofierze, przynosząc albo chleb i wino potrzebne do sprawowania Eucharystii, albo inne dary na potrzeby kościoła i ubogich. Ofiary wiernych może przyjmować kapłan przy pomocy ministrantów. Składa się je w odpowiednim miejscu. Natomiast chleb i wino przeznaczone do sprawowania Eucharystii zanosi się na ołtarz. Przyjmuje się także pieniądze lub inne dary na rzecz ubogich lub na potrzeby kościoła, przyniesione przez wiernych lub zebrane w kościele, dlatego dary te składa się w odpowiednim miejscu w prezbiterium, lecz poza ołtarzem.
Kapłan, stojąc przy ołtarzu, bierze patenę z chlebem, unosi ją nieco nad ołtarzem i mówi cicho: (Błogosławiony jesteś...).
Następnie składa patenę z chlebem na korporale.
Jeżeli nie wykonuje się śpiewu, kapłan może odmówić te słowa głośno; wtedy wszyscy odpowiadają: (Błogosławiony jesteś, Boże...).
Diakon lub kapłan wlewa wino i nieco wody do kielicha, mówiąc: (Przez to misterium...).
Potem kapłan bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi cicho: (Błogosławiony jesteś...).
Następnie stawia kielich na korporale.
Jeżeli nie wykonuje się śpiewu, kapłan może odmówić te słowa głośno; na końcu wszyscy odpowiadają: (Błogosławiony jesteś, Boże...).
Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, kapłan okadza dary i ołtarz, po czym diakon lub ministrant może okadzić kapłana i lud.
Następnie, stojąc przed środkiem ołtarza, kapłan zwrócony do ludu, rozkładając i składając ręce, mówi: (Módlcie się...).
Wszyscy odpowiadają: (Niech Pan przyjmie Ofiarę...).
W Mszach koncelebrowanych bez udziału ministrantów i ludu główny celebrans mówi: (Módlmy się, aby Bóg Ojciec wszechmogący...).
Koncelebransi modlą się przez chwilę w ciszy.
Następnie kapłan z rozłożonymi rękami odmawia modlitwę nad darami; po jej ukończeniu wszyscy odpowiadają: (Amen.)
Kapłan rozpoczyna Modlitwę eucharystyczną.
Rozkładając ręce, mówi: (Pan z wami.)
Wszyscy odpowiadają: (I z duchem twoim.)
Podnosząc ręce, kapłan mówi: (W górę serca.)
Wszyscy: (Wznosimy je do Pana.)
Z rozłożonymi rękami kapłan dodaje: (Dzięki składajmy Panu Bogu naszemu.)
Wszyscy: (Godne to i sprawiedliwe.)
Kapłan odmawia prefację z rękami rozłożonymi. Przy końcu prefacji składa ręce i razem z wiernymi kończy prefację, śpiewając lub głośno mówiąc: (Święty, Święty, Święty...).
We wszystkich Mszach wolno odprawiającemu kapłanowi śpiewać te części Modlitwy eucharystycznej, które można śpiewać w Mszy koncelebrowanej.
W pierwszej Modlitwie eucharystycznej, czyli Kanonie rzymskim, można opuścić te części, które są ujęte w nawiasy.
Imię Biskupa w Modlitwie Eucharystycznej (Według Dekretu Kongregacji Kultu Bożego z 9 października 1972)
W Modlitwach eucharystycznych należy wymieniać imię biskupa diecezjalnego. Można wymieniać biskupów pomocniczych. Jeżeli jest ich więcej, wspomina się ich razem, nie wymieniając imion. Używa się następujących formuł:
a) Jeżeli jest jeden biskup pomocniczy: z naszym Biskupem N. i z Biskupem N.
b) Jeżeli jest kilku biskupów pomocniczych: z naszym Biskupem N. i z jego Biskupami pomocniczymi.
c) Gdy kapłan odprawia Mszę na obcym terytorium, lecz dla grupy wiernych z własnej diecezji, np. z okazji pielgrzymki, mówi: z naszym Biskupem N. i z Biskupem Kościoła N.
d) Gdy Mszę odprawia biskup:
- na własnym terytorium może dołączyć biskupa koadiutora lub biskupów pomocniczych, mówiąc: ze mną, niegodnym sługą Twoim, z moimi Biskupami pomocniczymi.
- poza granicami diecezji może wspomnieć biskupa miejscowego: z bratem moim N., biskupem Kościoła N., i ze mną, niegodnym sługą Twoim.
W tekstach Modlitw eucharystycznych umieszczono następujące znaki określające podział modlitw między koncelebransów:
GC – główny celebrans
1K – pierwszy koncelebrans
2K – drugi koncelebrans
WK – wszyscy koncelebransi
... – tutaj można wymienić biskupów pomocniczych
... – formuły zmienne
...– koniec wstawki okolicznościowej.
(Pamiętaj, Boże...) Kapłan może głośno wymienić tych, za których szczególnie się modli, (i o wszystkich tu zgromadzonych...).
składa ręce i przez chwilę modli się w ciszy (...).
Następnie, rozłożywszy ręce, mówi: (Za nich składamy Tobie tę Ofiarę uwielbienia...).
Z rozłożonymi rękami mówi: ([GC] Boże, przyjmij łaskawie tę Ofiarę...)
Składa ręce. (Przez Chrystusa...)
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (On to w dzień przed męką)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb w swoje...)
podnosi oczy, (podniósł oczy ku niebu...):
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Podobnie po wieczerzy)
Bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął ten przesławny kielich...):
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie z niego wszyscy...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Następnie rozpoczyna jedną z aklamacji: ([GC] Oto wielka tajemnica wiary.)
Lud odpowiada: (Głosimy śmierć Twoją...)
Kapłan pochyla się i ze złożonymi rękami mówi: (Pokornie Cię błagamy...)
prostuje się i żegna, mówiąc: (otrzymali obfite błogosławieństwo...).
Składa ręce. (Przez Chrystusa...)
Z rozłożonymi rękami mówi: ([3K] Pamiętaj, Boże, o swoich sługach...)
Kapłan może głośno wymienić tych, za których szczególnie się modli. (którzy przed nami odeszli...)
Składa ręce i przez chwilę modli się za zmarłych.
Następnie, rozłożywszy ręce, mówi: (Błagamy Cię, daj tym zmarłym...)
Składa ręce. (Przez Chrystusa...)
Prawą ręką uderza się w piersi i mówi: ([4K] Również nam...)
rozłożywszy ręce, mówi: (ufającym w Twoje wielkie miłosierdzie...)
Składa ręce i mówi: ([GC] Przez Chrystusa, naszego Pana...)
Kapłan bierze patenę z hostią oraz kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie...).
Lud odpowiada: (Amen.)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
Kapłan składa ręce i trzymając je wyciągnięte nad darami, mówi: ([WK] Uświęć te dary...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (aby stały się dla nas...)
Składa ręce.
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (On to, gdy dobrowolnie...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Podobnie po wieczerzy)
Bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął kielich...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie ... )
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Następnie z rozłożonymi rękami kapłan mówi: ([WK] Wspominając śmierć i zmartwychwstanie Twojego Syna...).
W Mszach ofiarowanych za zmarłych można dodać: ([2K] Pamiętaj o Twoim słudze N....)
Wymienia się imię świętego z dnia lub patrona. (i wszystkimi Świętymi...)
Składa ręce. (przez Twojego Syna...)
Kapłan bierze patenę z hostią i kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie...)
Lud odpowiada: (Amen.)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
Kapłan składa ręce i trzymając je wyciągnięte nad darami, mówi: ([WK] Pokornie błagamy Cię, Boże...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (aby się stały Ciałem + i Krwią...)
składa ręce. (który nam nakazał spełniać to misterium.)
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (On bowiem tej nocy, której był wydany)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb...):
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy...).
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Podobnie po wieczerzy)
Bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął kielich...):
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Następnie z rozłożonymi rękami kapłan mówi: ([WK] Wspominając, Boże... ze świętymi Apostołami i Męczennikami...)
Wymienia się imię świętego z dnia lub patrona. (...Ufamy, że razem z nimi będziemy się tam wiecznie radować Twoją chwałą,)
Składa ręce. (przez naszego Pana Jezusa Chrystusa...).
Jeżeli tej Modlitwy eucharystycznej używa się w Mszach ofiarowanych za zmarłych, można ostatnią część modlitwy wstawienniczej zmienić następująco: (Pamiętaj o Twoim słudze N....)
Składa ręce. (przez naszego Pana Jezusa Chrystusa...).
Kapłan bierze patenę z hostią i kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem...)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
(...) Kapłan z rozłożonymi rękami mówi: (Wysławiamy Cię, Ojcze święty, bo jesteś wielki ... i dopełnia wszelkiego uświęcenia).
Kapłan składa ręce i trzymając je wyciągnięte nad darami, mówi: (Prosimy Cię, Boże, * niech Duch Święty uświęci te dary,)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (aby się stały Ciałem + i Krwią...)
składa ręce. (dla spełnienia tego wielkiego misterium....)
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (Kiedy nadeszła godzina...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb, błogosławił...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Podobnie)
bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął kielich...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie z niego wszyscy...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Następnie z rozłożonymi rękami kapłan mówi: ([WK] Boże, Ojcze, sprawując teraz pamiątkę naszego odkupienia... będziemy Cię chwalić przez naszego Pana Jezusa Chrystusa,)
Składa ręce. (przez którego obdarzasz świat wszelkimi dobrami.)
Kapłan bierze patenę z hostią i kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem...)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
Modlitwa ta tworzy jedną całość ze swoją prefacją, dlatego nie można jej odmawiać, gdy jest przepisana prefacja własna. Poza tymi wypadkami można ją odmawiać zawsze ze swoją prefacją, nawet wówczas, gdy rubryki przepisują prefację okresową.
Kapłan składa ręce i trzymając je wyciągnięte nad darami, mówi: ([WK] Prosimy Cię, Ojcze wszechmogący,...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (aby Twój Syn stał się obecny wśród nas...)
składa ręce.
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (On to, w noc przed swoją męką, podczas wieczerzy, * )
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb...):
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (Podobnie wziął kielich z winem...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Modlitwa wstawiennicza za Kościół jest związana tematycznie z prefacją. Dlatego zawsze należy odmówić modlitwę oznaczoną tą samą literą, którą oznaczono prefację.
(... ze świętym N.) Wymienia się imię świętego z dnia lub patrona. (i wszystkimi Świętymi...).
Składa ręce.
Kapłan bierze patenę z hostią i kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem...)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
Modlitwy eucharystyczne o tajemnicy pojednania można odmawiać w Mszach, które w szczególny sposób ukazują tajemnicę pojednania, a więc w Mszach Wielkiego Postu, o Krzyżu świętym, o pojednanie itp. Odmawia się je z własną prefacją albo z innymi prefacjami, które mają za temat pokutę i pojednanie.
Kapłan składa ręce i trzymając je wyciągnięte nad darami, mówi: ([WK] Wejrzyj na lud zebrany wokół Ciebie...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (aby dary, które Ci składamy w ofierze...).
składa ręce.
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (Byliśmy umarli z powodu grzechu...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (Gdy spożywali wieczerzę, wziął chleb...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Podobnie po wieczerzy...)
bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął kielich z winem...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie z niego wszyscy...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Następnie z rozłożonymi rękami kapłan mówi: ([WK] Obchodząc pamiątkę śmierci i zmartwychwstania ... z Apostołami...)
Wymienia się imię świętego z dnia lub patrona. (i naszymi zmarłymi...).
Składa ręce.
Kapłan bierze patenę z hostią i kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem...)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
Kapłan składa ręce i trzymając je wyciągnięte nad darami, mówi: ([WK] Przez tę tajemnicę pojednania...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (posłuszny poleceniu + Twojego Syna.)
składa ręce.
W formułach, które następują, słowa Chrystusa należy wymawiać starannie i wyraźnie, bo tego wymaga ich znaczenie. (On to, gdy nadeszła godzina...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (podczas wieczerzy wziął chleb...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Podobnie, w ten ostatni wieczór,)
bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął kielich...):
lekko się pochyla (Bierzcie i pijcie...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Kapłan bierze patenę z hostią i kielich i podnosząc je, mówi: ([WK] Przez Chrystusa, z Chrystusem...)
Gdy lud odpowie: Amen, kapłan stawia patenę i kielich na ołtarzu.
1. Kapłani odprawiający Mszę św. dla dzieci powinni dokładnie przestudiować "Dyrektorium o Mszach z udziałem dzieci" wydane przez Kongregację Kultu Bożego 1 listopada 1973 roku. Dyrektorium stanowi uzupełnienie do Ogólnego wprowadzenia do Mszału rzymskiego.
2. Teksty Modlitw eucharystycznych przeznaczone dla dzieci mają je przygotować do owocnego udziału w Mszach dla dorosłych.
Dyrektorium o Mszach dla dzieci postanawia: "Aby nie wytworzyła się za duża różnica między Mszą dla dzieci a Mszą dla dorosłych, nigdy nie należy zmieniać i przystosowywać dla dzieci następujących obrzędów i tekstów: aklamacji i odpowiedzi wiernych na pozdrowienie kapłana, modlitwy Pańskiej, formuły trynitarnej na końcu błogosławieństwa" (nr 39). W myśl tego zalecenia zachowano bez zmiany dialog przed prefacją i śpiew "Święty.
3. Zgodnie z Konstytucją apostolską "Missale Romanum" słowa przeistoczenia w każdej Modlitwie eucharystycznej mają brzmieć tak samo.
4. Każda z trzech Modlitw eucharystycznych w Mszach dla dzieci zawiera wszystkie elementy składowe Modlitwy eucharystycznej. Wyjątki są nieliczne.
5. Teksty tych modlitw wyrażają w języku prostym i dostosowanym do dzieci te pojęcia, które zgodnie z tradycją zawsze znajdowały się w Modlitwach eucharystycznych, np. w epiklezie i w anamnezie.
6. Chociaż wybrano język łatwy, redaktorzy unikali niebezpieczeństwa infantylizmu, co naruszałoby godność Ofiary eucharystycznej.
7. Ponieważ uczestnictwo dzieci musi być czynne, zwiększono liczbę aklamacji. Modlitwa eucharystyczna musi jednak zachować charakter modlitwy Przewodniczącego.
8. Podano trzy teksty Modlitw eucharystycznych w Mszach dla dzieci. Duszpasterz powinien dokonać wyboru, biorąc pod uwagę wiek i stopień przygotowania dzieci.
9. Użycie tych Modlitw eucharystycznych ma być ograniczone do Mszy dla dzieci. Zachowuje się uprawnienia biskupa przewidziane w Dyrektorium, nr 19.
10. Nie jest trudne wprowadzenie nowych aklamacji, jeżeli podaje je kantor albo przygotowane dziecko, a wszyscy powtarzają.
11. Dzieci powinny się nauczyć recytować i śpiewać "Święty". Aby ułatwić dzieciom uczestniczenie w śpiewie "Chwała", "Wierzę", "Święty", "Baranku Boży", wolno używać dobrych przekładów popularnych z melodiami zatwierdzonymi przez kompetentną władzę, choćby te przekłady nie zgadzały się we wszystkim z tekstami liturgicznymi.
12. W pierwszej Modlitwie eucharystycznej aklamacja po przeistoczeniu została lekko przesunięta, aby jasno wystąpił związek między słowami Chrystusa: "To czyńcie na moją pamiątkę" i anamnezą odmawianą przez kapłana.
13. Aby ożywić uczestnictwo dzieci, przed dialogiem rozpoczynającym prefację można podać szczególne powody do wyrażenia wdzięczności Panu Bogu.
14. Biorąc pod uwagę charakter liturgii jako czynności całego człowieka i uwzględniając psychologię dziecka, trzeba troskliwie pielęgnować w Mszach dla dzieci uczestniczenie wyrażające się w ruchach i postawie ciała stosownie do wieku i miejscowych zwyczajów. Wiele zależy nie tylko od gestów kapłana, ale także od sposobu zachowania się całej grupy dzieci (Dyrektorium, nr 33).
15. Czynności zewnętrzne pozostaną bezowocne, a nawet szkodliwe, jeżeli nie będą służyć wewnętrznemu przeżywaniu uczestnictwa przez dzieci. Z tej racji również w Mszach dla dzieci ważnym czynnikiem jest święte milczenie. Bardzo pilnie trzeba uważać, żeby dzieci nie zapominały o tym, że wszelkie formy uczestnictwa osiągają swój punkt szczytowy w Komunii świętej, kiedy to przyjmuje się Ciało i Krew Chrystusa jako pokarm duchowy (Dyrektorium, nr 22).
16. Każdą Mszę świętą z udziałem dzieci należy uprzednio starannie przygotować, zwłaszcza modlitwy, śpiewy, czytania i wezwania w modlitwie powszechnej, w porozumieniu z dorosłymi i dziećmi pełniącymi specjalne funkcje podczas tych Mszy świętych. W przygotowaniu i przyozdabianiu miejsca na odprawianie Mszy św. oraz w przygotowaniu kielicha, pateny i ampułek niech biorą udział niektóre dzieci, jeżeli to możliwe. Przy właściwym nastawieniu wewnętrznym również takie czynności mogą rozwijać poczucie wspólnego odprawiania Mszy św. (Dyrektorium, nr 29).
17. W katechezie należy dzieciom wyjaśniać teksty Modlitw eucharystycznych przewidzianych w Mszach z udziałem dzieci.
18. W tekstach Modlitw eucharystycznych w Mszach z udziałem dzieci opuszczono przepisy odnoszące się do koncelebry. Biorąc pod uwagę psychologię dzieci, odradza się koncelebrowanie tych Mszy.
Kapłan składa ręce i wyciąga je nad darami: (Spraw, aby mocą Ducha Świętego...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (Jezusa Chrystusa, +...)
składa ręce. (Gdy Pan Jezus przed swoją męką...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Następnie mówi: (Pod koniec wieczerzy)
bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął kielich...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka. Następnie mówi: (W tej Mszy świętej czynimy to...)
Kapłan składa ręce i wyciąga je nad darami: (Boże, nasz Ojcze,...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (stały się Ciałem + i Krwią...)
składa ręce. (On to w dzień przed męką...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (Podobnie wziął kielich...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Kapłan składa ręce i wyciąga je nad darami: (Najlepszy Ojcze,...)
składa ręce i robi jeden znak krzyża nad chlebem i kielichem, mówiąc: (aby się stały dla nas Ciałem + i Krwią...)
składa ręce. (W czasie ostatniej wieczerzy...)
Bierze chleb, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (wziął chleb...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i jedzcie...)
Ukazuje ludowi konsekrowaną hostię, składa ją na patenie i przyklęka.
Bierze kielich, unosi go nieco nad ołtarzem i mówi: (Podobnie wziął kielich...)
lekko się pochyla. (Bierzcie i pijcie...)
Ukazuje ludowi kielich, stawia go na korporale i przyklęka.
Kapłan ze złożonymi rękami mówi: (Pouczeni przez Zbawiciela...)
Kapłan rozkłada ręce i razem z ludem mówi dalej: (Ojcze nasz, któryś jest w niebie....)
Z rozłożonymi rękami kapłan mówi dalej: (Wybaw nas, Panie, od zła wszelkiego...).
Kapłan składa ręce. Lud kończy modlitwę, odpowiadając: (Bo Twoje jest królestwo...)
Kapłan z rozłożonymi rękami mówi głośno: (Panie Jezu Chryste...)
Wstęp modlitwy można dostosować do okresu liturgicznego: (...)
Składa ręce. (Który żyjesz i królujesz...)
Kapłan, rozkładając i składając ręce, mówi: (Pokój Pański...)
Lud odpowiada: (I z duchem twoim.)
Następnie, jeżeli okoliczności za tym przemawiają, diakon lub kapłan mówi: (Przekażcie sobie znak pokoju.)
Wszyscy według miejscowego zwyczaju okazują sobie wzajemnie pokój i miłość; kapłan przekazuje znak pokoju diakonowi lub ministrantowi.
Następnie bierze hostię, łamie ją nad pateną i cząstkę wpuszcza do kielicha, mówiąc cicho: (Ciało i Krew naszego Pana Jezusa Chrystusa...)
W tym czasie śpiewa się lub mówi: (Baranku Boży...)
Jeżeli łamanie chleba trwa dłużej, można ten śpiew wielokrotnie powtórzyć. Przy ostatnim powtórzeniu mówi się: Obdarz nas pokojem.
Następnie kapłan ze złożonymi rękami mówi cicho: (Panie Jezu Chryste...)
Kapłan przyklęka, bierze hostię i trzymając ją nieco podniesioną nad pateną, zwrócony do ludu, głośno mówi: (Oto Baranek Boży...)
Razem z ludem jeden raz dodaje: (Panie, nie jestem godzien...)
Kapłan zwrócony do ołtarza mówi cicho: (Ciało Chrystusa niech...)
Ze czcią przyjmuje Ciało Chrystusa.
Następnie bierze kielich i mówi cicho: (Krew Chrystusa niech...)
Ze czcią przyjmuje Krew Chrystusa.
Następnie kapłan bierze patenę lub puszkę, podchodzi do przystępujących do Komunii i każdemu ukazuje hostię, mówiąc: (Ciało Chrystusa.)
Przystępujący do Komunii odpowiada: (Amen.)
W ten sam sposób postępuje diakon, jeżeli rozdaje Komunię świętą.
Jeżeli są wierni, którzy mają otrzymać Komunię pod obiema postaciami, zachowuje się obrzęd opisany w Ogólnym wprowadzeniu.
Gdy kapłan przyjmuje Ciało Pańskie, rozpoczyna się śpiew na Komunię. Jeżeli się nie śpiewa podczas Komunii, wierni albo lektor recytują antyfonę podaną w mszale. Jeżeli tego nie czynią, antyfonę odczytuje kapłan po przyjęciu Komunii, a przed rozdzieleniem jej wiernym. Może to zrobić także po udzieleniu Komunii wiernym.
Po ukończeniu rozdawania Komunii kapłan, diakon lub akolita oczyszcza patenę nad kielichem i sam kielich. Podczas oczyszczania pateny i kielicha mówi on cicho: (Panie, daj nam czystym sercem...)
Oczyszczone naczynia eucharystyczne ministrant zanosi na stół. Jeżeli naczyń jest wiele, można je zostawić na korporale na ołtarzu lub na stole i dokonać puryfikacji po Mszy. Potem kapłan może wrócić na miejsce przewodniczenia. Zależnie od okoliczności można zachować przez jakiś czas święte milczenie albo śpiewać psalm lub pieśń pochwalną.
Następnie kapłan, stojąc na miejscu przewodniczenia albo przy ołtarzu, mówi: (Módlmy się.)
Jeżeli poprzednio nie było milczenia, wszyscy razem z kapłanem modlą się przez jakiś czas w milczeniu. Potem kapłan z rozłożonymi rękami odmawia modlitwę po Komunii; po jej ukończeniu lud odpowiada: (Amen.)
Jeżeli trzeba, można podać ludowi krótkie ogłoszenia. Następnie kapłan zwrócony do ludu, rozkładając ręce, mówi: (Pan z wami.)
Lud odpowiada: (I z duchem twoim.)
Kapłan błogosławi lud, mówiąc: (Niech was błogosławi...)
Lud odpowiada: (Amen.)
W niektórych dniach i okolicznościach tę formułę błogosławieństwa poprzedza zgodnie z przepisami inna, uroczysta formuła błogosławieństwa albo modlitwa nad ludem.
Potem diakon albo sam kapłan ze złożonymi rękami, zwrócony do ludu, mówi: (Idźcie w pokoju Chrystusa.)
Lud odpowiada: (Bogu niech będą dzięki.)
Kapłan na znak czci całuje ołtarz jak na początku Mszy i złożywszy razem z ministrantami należny ukłon, a przyklęknąwszy, jeśli na ołtarzu jest Najświętszy Sakrament, odchodzi.
(...) Biskup może się posłużyć jedną z formuł uroczystego błogosławieństwa s. 381* - 393* albo odmówić Modlitwę nad ludem s. 394* - 398*.
Kapłan razem z ministrantem składa należny ukłon przed ołtarzem, a jeżeli jest Najświętszy Sakrament, przyklęka i żegna się, mówiąc: (W imię Ojca...)
Ministrant odpowiada: (Amen.)
Kapłan, zwrócony do ministranta, pozdrawia go, mówiąc: (Pan z wami.)
Ministrant odpowiada: (I z duchem twoim.)
Można użyć innych formuł pozdrowienia.
Kapłan i ministrant razem odmawiają wyznanie grzechów: (Spowiadam się Bogu wszechmogącemu * i tobie, bracie...)
Bijąc się w piersi, mówią: (moja wina,...)
Dalej mówią: (Przeto błagam ... i ciebie, bracie...).
Można użyć innych formuł aktu pokuty. Zaleca się to zwłaszcza wtedy, gdy odpowiada kobieta albo gdy kapłan odprawia Mszę św. zupełnie sam.
Kapłan prosi o odpuszczenie grzechów: (Niech się zmiłuje nad nami...)
Ministrant odpowiada: (Amen.)
Kapłan podchodzi do ołtarza, całuje go na znak czci, podchodzi do mszału ustawionego po lewej stronie ołtarza i czyta antyfonę na wejście.
Następują wezwania: Panie, zmiłuj się nad nami, które kapłan odmawia na przemian z ministrantem, jeżeli nie użyto trzeciej formy aktu pokuty.
Po ukończeniu hymnu kapłan ze złożonymi rękami mówi: Módlmy się, przez pewien czas modlą się w milczeniu, następnie kapłan rozkłada ręce i odmawia modlitwę; po jej ukończeniu ministrant odpowiada: Amen.
Po kolekcie ministrant lub sam kapłan odczytuje pierwsze czytanie i psalm oraz gdy jest przepisane, drugie czytanie i tekst drugiego śpiewu.
Następnie kapłan, pochyliwszy się, odmawia: Wszechmogący Boże, oczyść serce, i czyta Ewangelię. Na zakończenie całuje księgę ze czcią, mówiąc po cichu: Niech słowa Ewangelii, ministrant zaś wypowiada słowa aklamacji. Potem, stosownie do przepisów, kapłan razem z ministrantem odmawia wyznanie wiary.
Następną część liturgii, modlitwę powszechną, można odmówić również i w tej Mszy; wtedy kapłan odczytuje intencje, a ministrant odpowiada.
Obrzędy Komunii odbywają się jak w Mszy z udziałem ludu; wyjątek stanowi obrzęd łamania postaci. Kapłan, recytując z ministrantem Baranku Boży, łamie hostię nad pateną. Następnie wpuszcza cząstkę do kielicha, mówiąc cicho: Ciało i Krew.
Po połączeniu postaci kapłan odmawia po cichu modlitwę Panie Jezu Chryste, Synu Boga żywego lub Panie Jezu Chryste, niech przyjęcie. Potem przyklęka i bierze hostię. Jeśli ministrant przyjmuje Komunię, zwraca się ku niemu i trzymając hostię podniesioną nieco nad pateną, mówi: Oto Baranek Boży, a następnie razem z ministrantem odmawia jeden raz: Panie, nie jestem godzien, po czym zwrócony do ołtarza spożywa Ciało Chrystusa.
Jeżeli jednak ministrant nie przyjmuje Komunii św., kapłan po przyklęknięciu bierze hostię i zwrócony do ołtarza mówi po cichu jeden raz: Panie, nie jestem godzien, po czym spożywa Ciało i Krew Chrystusa.
Przed udzieleniem Komunii ministrantowi kapłan czyta antyfonę na Komunię. Po dokonaniu puryfikacji kielicha kapłan może zachować przez pewien czas milczenie; potem odmawia modlitwę po Komunii.
Przebieg obrzędów zakończenia jest taki sam jak w Mszy z udziałem ludu, opuszcza się jednak słowa Idźcie w pokoju Chrystusa.
Kapłan może udzielić uroczystego błogosławieństwa na zakończenie Mszy, liturgii słowa, godziny kanonicznej albo na zakończenie obrzędów sakramentów. Diakon albo, jeżeli go nie ma, sam kapłan może skierować do wiernych wezwanie: Pochylcie głowy na błogosławieństwo, lub podobne. Następnie kapłan wyciąga ręce nad ludem i odmawia formuły błogosławieństwa, a wszyscy odpowiadają: Amen. Następuje formuła odesłania wiernych.
Kapłan może odmówić modlitwę nad ludem na zakończenie Mszy, liturgii słowa, godziny kanonicznej albo na zakończenie obrzędów sakramentów. Diakon albo, jeżeli go nie ma, sam kapłan może skierować do wiernych wezwanie: Pochylcie głowy na błogosławieństwo, lub podobne. Następnie kapłan wyciąga ręce nad ludem i odmawia modlitwę, a wszyscy odpowiadają: Amen. Po modlitwie kapłan zawsze dodaje: (Niech was błogosławi Bóg wszechmogący...)
1. Stopień obchodów liturgicznych, a mianowicie: uroczystość, święto, wspomnienie obowiązkowe i wspomnienie dowolne, jest podany w poszczególne dni.
2. Na uroczystości i święta podano cały formularz mszalny. Należy go użyć bez zmian.
3. We wspomnieniach należy zachować następujące zasady:
a) Gdy podano teksty własne, należy ich użyć. W te dni, w które Mszał rzymski podaje wszystkie modlitwy mszalne, ale odsyła do Mszy wspólnych po antyfony, dla wygody celebransa podano na miejscu antyfonę na wejście i na Komunię. Użycie tych antyfon nie jest obowiązkowe. Można wybrać inne antyfony z Mszy wspólnych.
b) Ile razy Mszał odsyła do określonych Mszy wspólnych, należy wybrać teksty najodpowiedniejsze, według zasad podanych na początku Mszy wspólnych. Strona, którą podano, wskazuje początek Mszy wspólnych, do których się odsyła.
c) Gdy Mszał odsyła do różnych Mszy wspólnych, można je wybrać, biorąc pod uwagę pożytek duchowy uczestników. Zawsze można wymieniać teksty pochodzące z Mszy wspólnych o tej samej kategorii Świętych.
Np. jeżeli jakiś Święty jest męczennikiem i biskupem, można wybrać Mszę wspólną o męczennikach albo Mszę wspólną o biskupach.
d) Ponadto, oprócz Mszy wspólnych, które wysławiają specjalną cechę świętości (np. męczenników, dziewic, pasterzy itd.), zawsze można użyć Mszy wspólnych, które mówią ogólnie o świętości.
Np. w dzień Świętej dziewicy i męczennicy, oprócz Mszy wspólnych o męczennikach i Mszy wspólnych o dziewicach, można użyć także Mszy wspólnych o Świętych kobietach.
e) Jeżeli nie podano własnych modlitw nad darami i po Komunii, kapłan może je wybrać albo z Mszy wspólnych, albo z bieżącego okresu roku liturgicznego.
4. Msze należące do Mszy własnych o Świętych odprawia się również jako wotywy, z wyjątkiem Mszy o tajemnicach życia Chrystusa i Najśw. Maryi Panny oraz Mszy o tych Świętych, dla których przewidziano specjalne formularze wotywne. W Mszach odprawianych jako wotywy opuszcza się w modlitwach wyrazy, które wskazują na dzień śmierci, uroczystość lub święto. Zamiast tego mówi się "pamiątka" lub "wspomnienie". Podobnie zamiast antyfony na wejście "Radujmy się wszyscy w Panu" wybiera się inną antyfonę z odpowiednich Mszy wspólnych.
1. W odpowiedniej porze wierni gromadzą się w mniejszym kościele lub w innym odpowiednim miejscu poza kościołem, do którego ma się udać procesja. Wierni trzymają w rękach świece, niezapalone.
2. Kapłan w towarzystwie usługujących udaje się na miejsce zgromadzenia, ubrany w szaty mszalne białego koloru. Zamiast ornatu może włożyć kapę, którą zdejmuje po procesji.
4. Kapłan pozdrawia wiernych jak w Mszy św., a następnie wprowadza ich do świadomego i czynnego udziału w obrzędach tego święta. Może się posłużyć słowami niżej podanymi lub podobnymi: (...)
8. Gdy procesja wchodzi do kościoła, śpiewa się mszalną antyfonę na wejście. Po wejściu do prezbiterium kapłan oddaje świecę ministrantowi, zbliża się do ołtarza i całuje go. Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, można ołtarz okadzić. Następnie kapłan udaje się do krzesła. Jeżeli w czasie procesji używał kapy, zdejmuje ją i wkłada ornat. Po hymnie Chwała na wysokości kapłan odmawia kolektę. Dalej Mszę św. odprawia się w zwykły sposób.
9. Wierni gromadzą się w kościele ze świecami w rękach. Kapłan ubrany w białe szaty udaje się z ministrantami i delegacją wiernych na odpowiednie miejsce, gdzie większa część wiernych może uczestniczyć w obrzędach. Miejsce to można wyznaczyć przed bramą kościoła albo w samym kościele.
10. Gdy kapłan przyjdzie na wyznaczone miejsce, zapala się świece w czasie śpiewu antyfony Oto nasz Pan albo innej odpowiedniej pieśni.
11. Kapłan pozdrawia wiernych, wygłasza pouczenie i błogosławi świece, jak podano w nr. 4 i 5; następuje procesja do ołtarza ze śpiewem, jak w nr. 6 i 7. W Mszy zachowuje się przepisy podane w nr. 8.
12. Jeśli, ze względu na okoliczności, błogosławieństwo świec musi się odbyć w prezbiterium, kapłan po wejściu staje na miejscu przewodniczenia. Wierni zapalają świece w czasie śpiewu antyfony Oto nasz Pan (nr 3), po czym kapłan pozdrawia wiernych, wygłasza pouczenie i błogosławi świece, jak w nr. 4 i 5. Następnie kapłan z usługującymi i przedstawicielami wiernych przechodzi uroczyście między ludem ze śpiewem, jak w nr. 7. W Mszy zachowuje się przepisy podane w nr. 8.
13. W wyjątkowych sytuacjach, gdy nawet przejście między ludem jest niemożliwe, obrzędy rozpoczyna się jak w nr. 12: po zapaleniu świec, w czasie śpiewu, kapłan pozdrawia wiernych, wygłasza pouczenie i błogosławi świece. Następnie śpiewa się pieśń Symeona lub inną odpowiednią pieśń (nr 7); w tym czasie wszyscy stoją. Kapłan całuje ołtarz, śpiewa się hymn Chwała na wysokości i kapłan odmawia kolektę. Dalej Mszę św. odprawia się w zwykły sposób.
Tę Mszę św. odprawia się wieczorem 23 czerwca przed I Nieszporami uroczystości albo po nich.
Tej Mszy używa się także jako wotywnej. Szaty czerwone.
Tę Mszę odprawia się wieczorem 28 czerwca przed I Nieszporami uroczystości albo po nich.
Tej Mszy używa się także jako wotywnej. Szaty czerwone.
1. Ze względu na wygodę dla poszczególnych kategorii Świętych podano wiele kompletnych formularzy mszalnych, zawierających antyfony i modlitwy. Kapłan może zmieniać antyfony i oracje w obrębie formularzy tej samej kategorii, aby wybrać teksty najodpowiedniejsze ze względów pastoralnych. Ponadto w Mszach na wspomnienia Świętych kapłan może wybrać modlitwy nad darami i po Komunii także z dnia powszedniego odpowiedniego okresu liturgicznego.
2. W Mszach wspólnych o męczennikach oraz o świętych mężczyznach i kobietach wszystkich modlitw przewidzianych dla mężczyzn można użyć z odpowiednimi zmianami w Mszach o świętych kobietach.
3. W poszczególnych formularzach można odmawiać w liczbie mnogiej teksty przewidziane dla jednej osoby i odwrotnie.
4. Formularzy przewidzianych na określone okresy roku kościelnego lub na pewne okoliczności nie wolno używać poza tymi okresami lub okolicznościami.
Tych formularzy używa się w święta i wspomnienia Najśw. Maryi Panny, które nie mają własnego formularza, a także we wspomnienia Najśw. Maryi Panny w soboty i w Mszach wotywnych.
Formularzy mszalnych od nr 40 do nr 45 można użyć ku czci świętych należących do różnych kategorii. Formularze od nr 46 do nr 51 są przeznaczone dla określonych kategorii świętych
Teksty liturgiczne należy dostosować do rodzaju i liczby uczestników, zmieniając odpowiednio końcówki.
Tego formularza używa się wtedy, gdy odbywają się skrutynia, albo w terminie właściwym, tj. w 3, 4 i 5 niedzielę W. Postu, albo w innym czasie.
Gdy odmawia się Kanon rzymski, w modlitwie wstawienniczej za żyjących wspomina się rodziców chrzestnych i odmawia się własną modlitwę: Boże, przyjmij... (Pamiętaj, Boże, o swoich sługach i służebnicach N. i N. ... )
wymienia się imiona rodziców chrzestnych (którzy jako rodzice chrzestni...)
Tę Mszę odprawia się w szatach koloru białego przy udzielaniu chrztu dorosłym, zwłaszcza gdy w czasie tej samej czynności liturgicznej udziela się również bierzmowania.
Nie wolno użyć tego formularza w niedzielę Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, w uroczystości, Środę Popielcową i we wszystkie dni Wielkiego Tygodnia.
Gdy odmawia się Kanon rzymski, w modlitwie wstawienniczej za żyjących wspomina się rodziców chrzestnych: (Pamiętaj, Boże...)
Tę Mszę odprawia się w szatach koloru czerwonego albo białego, gdy w czasie Mszy lub bezpośrednio przed Mszą albo po niej udziela się bierzmowania.
Można ją odprawić we wszystkie dni z wyjątkiem niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, uroczystości, Środy Popielcowej i całego Wielkiego Tygodnia.
Zamiast zwykłego błogosławieństwa na końcu Mszy udziela się błogosławieństwa w formie podanej niżej albo odmawia się modlitwę nad ludem. (Bóg Ojciec wszechmogący...)
W niedzielę Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, w uroczystości i w święta Apostołów przy udzielaniu święceń używa się formularza mszalnego z dnia. W innych dniach formularz mszalny można zestawić w następujący sposób:
a) na wejście i na Komunię odmawia się antyfony niżej podane;
b) modlitwy wybiera się spośród tych, które niżej podano: za biskupa (s. 119" - 121"), za kapłanów (s. 125" - 126"), za diakonów (s. 130");
c) czytania wybiera się z VII tomu Lekcjonarza mszalnego. W dniach, w których nie wolno odprawiać Mszy obrzędowej, można wybrać przynajmniej jedno czytanie przeznaczone na święcenia;
d) jeżeli Msza nie wymaga prefacji własnej, przy święceniach kapłanów można wziąć prefację z Mszy na poświęcenie krzyżma, nr 78.
a) W 1 Modlitwie eucharystycznej biskup konsekrator główny odmawia specjalną modlitwę: (Boże, przyjmij łaskawie tę Ofiarę)
b) W 2 Modlitwie eucharystycznej po słowach "całym duchowieństwem" biskup współkonsekrator dodaje: (Pamiętaj o naszym bracie N....)
c) W 3 Modlitwie eucharystycznej po słowach "cały lud odkupiony" biskup współkonsekrator dodaje: (Umacniaj naszego brata N.,...).
d) W 4 Modlitwie eucharystycznej po słowach "o wszystkich biskupach" biskup współkonsekrator dodaje: (...o naszym bracie N...)
b) W 2 Modlitwie eucharystycznej po słowach "całym duchowieństwie" jeden z koncelebransów, ale spoza nowo wyświęconych, dodaje: (Pamiętaj o naszych braciach...).
c) W 3 Modlitwie eucharystycznej po słowach "cały lud odkupiony" jeden z koncelebransów, spoza nowo wyświęconych, dodaje: (Umacniaj naszych braci,...).
d) W 4 Modlitwie eucharystycznej po słowach "o wszystkich biskupach" jeden z koncelebransów, spoza nowo wyświęconych, dodaje: (...o naszych braciach...)
Przy udzielaniu Wiatyku można odprawić w szatach koloru białego albo Mszę o Najśw. Eucharystii (s. 182"), albo Mszę za chorych z następującymi modlitwami. Nie można odprawiać tej Mszy w niedziele Adwentu, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego, w uroczystości, Środę Popielcową i w Wielkim Tygodniu.
Jeśli małżeństwo zawiera się w czasie Mszy św., odprawia się w szatach koloru białego Mszę za nowożeńców. W niedzielę lub uroczystość należy jednak posłużyć się formularzem z dnia, zachowując błogosławieństwo małżonków oraz, zależnie od okoliczności, właściwą dla obrzędu formułę błogosławieństwa końcowego.
Ponieważ liturgia słowa przystosowana do liturgii małżeństwa ma wielkie znaczenie dla katechezy, którą należy głosić na temat samego sakramentu i obowiązków małżeńskich, dlatego nawet w wypadku, gdy przepisy zabraniają odprawiania Mszy za nowożeńców, można jedno czytanie wziąć z tekstów przewidzianych dla liturgii małżeństwa. Jest to jednak zakazane: w Triduum Paschalne, w uroczystości Narodzenia, Objawienia i Wniebowstąpienia Pańskiego, Zesłania Ducha Świętego i Najśw. Ciała i Krwi Chrystusa oraz w inne uroczystości obowiązujące.
W niedziele okresu Narodzenia Pańskiego i w niedziele zwykłe całą Mszę można odprawić według formularza za nowożeńców, jeśli w Mszy św., w czasie której zawiera się małżeństwo, nie uczestniczy wspólnota parafialna.
Jeśli liturgię małżeństwa sprawuje się w okresie Adwentu lub Wielkiego Postu, czy też w inne dni o charakterze pokutnym, proboszcz powinien napomnieć nowożeńców, aby mieli na uwadze szczególny charakter tych okresów liturgicznych.
Po "Ojcze nasz" kapłan, opuściwszy embolizm "Wybaw nas", zwraca się do nowożeńców i odmawia nad nimi niżej podane błogosławieństwo.
Jeśli jedno z małżonków albo oboje nie przystępują do Komunii świętej, w tekście wezwania do modlitwy można opuścić słowa: "przez sakrament Ciała i Krwi Chrystusa".
W modlitwie "Boże, Ty swoją potęgą", na której wstęp składają się trzy części: "Boże, Ty swoją potęgą", "Boże, Ty uczyniłeś" i "Boże, z Twojej woli", można opuścić dwie spośród nich, odmawiając tylko tę część, która odpowiada perykopie czytanej podczas liturgii słowa.
W ostatniej części modlitwy opuszcza się słowa ujęte w nawias, jeśli istnieją słuszne powody, np. gdy małżonkowie są w starszym wieku.
Kapłan, mając ręce złożone, mówi: (Drodzy bracia i siostry...)
Wszyscy modlą się przez pewien czas w milczeniu.
Następnie kapłan rozkłada ręce i mówi: (** Boże, Ty swoją potęgą...)
Po "Ojcze nasz" kapłan, opuściwszy embolizm "Wybaw nas", zwraca się do nowożeńców i odmawia nad nimi niżej podane błogosławieństwo.
W modlitwie "Ojcze święty" można opuścić, zależnie od okoliczności, jedną z dwóch części składowych: "Ojcze święty" lub "Boże, Ty stopniowo objawiasz", zachowując tylko tę część, która się wiąże z czytaniami Mszy.
Kapłan, mając ręce złożone, mówi: (Módlmy się do Boga za tych zaślubionych...)
Wszyscy modlą się przez pewien czas w milczeniu.
Następnie kapłan rozkłada ręce i mówi: (** Ojcze święty, Ty, stwarzając...)
Po "Ojcze nasz" kapłan, opuściwszy embolizm "Wybaw nas", zwraca się do nowożeńców i odmawia nad nimi niżej podane błogosławieństwo.
Kapłan, mając ręce złożone, zwrócony do zaślubionych mówi: (Drodzy bracia i siostry...)
Wszyscy modlą się przez pewien czas w milczeniu.
W rocznicę zawarcia małżeństwa, a zwłaszcza w 25-lecie i 50-lecie, można odprawić Mszę dziękczynną. W zwykłe rocznice można ją odprawić w dni, w które dopuszczone są Msze w różnych potrzebach. Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, można odmówić modlitwy rocznicowe w Mszy ze zwykłego dnia powszedniego. W diecezjach Polski w dwudziestą piątą i pięćdziesiątą rocznicę ślubu można odprawić Mszę dziękczynną ze specjalnymi modlitwami we wszystkie dni, z wyjątkiem uroczystości, niedziel całego roku, Środy Popielcowej i Wielkiego Tygodnia.
Tę Mszę odprawia się w szatach koloru białego. Można ją odprawić we wszystkie dni z wyjątkiem niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, uroczystości, Środy Popielcowej i całego Wielkiego Tygodnia.
Tę Mszę odprawia się w szatach koloru białego. Można ją odprawić we wszystkie dni z wyjątkiem niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, uroczystości, Środy Popielcowej i całego Wielkiego Tygodnia.
W modlitwach eucharystycznych wypada wspomnieć konsekrację dziewic według następujących formuł:
a) W 1 Modlitwie eucharystycznej odmawia się specjalną modlitwę: (Boże, przyjmij łaskawie...)
b) W modlitwie wstawienniczej 2 Modlitwy eucharystycznej po słowach "całym duchowieństwem" dodaje się: (Pamiętaj, Boże, o tych siostrach...)
c) W modlitwie wstawienniczej 3 Modlitwy eucharystycznej po słowach "i cały lud odkupiony" dodaje się: (Umocnij, Boże, w świętym postanowieniu...)
d) W modlitwie wstawienniczej 4 Modlitwy eucharystycznej wzmiankę o profeskach można zrobić w następujący sposób: (...o wszystkich biskupach...)
Te Msze odprawia się w szatach koloru białego. Można je odprawiać we wszystkie dni z wyjątkiem niedziel Adwentu, Wielkiego Postu, Okresu Wielkanocnego, uroczystości, Środy Popielcowej i całego Wielkiego Tygodnia.
a) W 1 Modlitwie eucharystycznej odmawia się specjalną modlitwę: (Boże, przyjmij łaskawie tę Ofiarę...)
b) W 2 Modlitwie eucharystycznej po słowach "całym duchowieństwem" dodaje się: (Pamiętaj, Boże, o tych braciach...)
c) W 3 Modlitwie eucharystycznej po słowach "cały lud odkupiony" dodaje się: (Umocnij w świętym postanowieniu tych braci...)
d) W 4 Modlitwie eucharystycznej po słowach "i całym duchowieństwem" dodaje się: (...o tych braciach...)
a) W 1 Modlitwie eucharystycznej odmawia się specjalną modlitwę: (Boże, przyjmij łaskawie tę Ofiarę...)
b) W 2 Modlitwie eucharystycznej po słowach "całym duchowieństwem" dodaje się: (Pamiętaj, Boże, o tych siostrach...)
c) W 3 Modlitwie eucharystycznej po słowach "cały lud odkupiony" dodaje się: (Umocnij w świętym postanowieniu te siostry...) (
d) W 4 Modlitwie eucharystycznej po słowach "i całym duchowieństwie" dodaje się: (... o tych siostrach...)
Odmawia się 1 lub 3 Modlitwę eucharystyczną z prefacją, która łączy się z obrzędem poświęcenia kościoła.
Jeżeli w kościele już stale odbywają się nabożeństwa, można odmawiać 1, 2 lub 3 Modlitwę eucharystyczną. Odmawia się 1 prefację na rocznicę poświęcenia kościoła, nr 51.
W Modlitwach eucharystycznych wspomina się poświęcenie kościoła w następujący sposób:
W 1 Modlitwie eucharystycznej odmawia się specjalną modlitwę: (Boże, przyjmij łaskawie tę Ofiarę...)
W modlitwie wstawienniczej 3 Modlitwy eucharystycznej po słowach "cały lud odkupiony" dodaje się: (Przyjmij łaskawie pragnienia tej wspólnoty...)
Odmawia się 1 lub 3 Modlitwę eucharystyczną z prefacją, która łączy się z obrzędem poświęcenia ołtarza.
1. W tej części zebrano Msze i modlitwy, których można użyć w różnych okolicznościach i w różnych potrzebach.
Formularzy podanych w częściach I, II i III można używać w Mszach z ludem oraz w Mszach bez ludu; formularzy zawartych w IV części należy używać raczej w Mszach odprawianych bez ludu, chyba że względy pastoralne przemawiają za ich użyciem.
3. Kapłan może użyć wszystkich modlitw z tej serii, albo tylko kolekty, w Mszy zwykłego dnia powszedniego, biorąc pod uwagę to, co powiedziano w nr 1.
4. W niektórych formularzach mszalnych teksty zredagowane w rodzaju męskim można adaptować dla kobiet lub dla wielu osób, zmieniając rodzaj i liczbę.
5. Te Msze odprawia się w szatach koloru dnia lub okresu liturgicznego albo w szatach koloru fioletowego, jeżeli mają charakter pokutny, np. nr 33, 39, 52 (por. Ogólne wprowadzenie, nr 347).
Tę Mszę można odprawić w szatach koloru białego w rocznicę wyboru papieża tam, gdzie odbywają się specjalne uroczystości, we wszystkie dni z wyjątkiem: niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, uroczystości, Środy Popielcowej i dni Wielkiego Tygodnia.
Tę Mszę można odprawić w szatach koloru białego w rocznicę wyboru biskupa tam, gdzie odbywają się specjalne uroczystości, we wszystkie dni z wyjątkiem niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego, uroczystości, Środy Popielcowej i dni Wielkiego Tygodnia.
Mszę o jedność chrześcijan można odprawiać także w niedziele zwykłe, jeżeli odbywają się specjalne nabożeństwa o jedność chrześcijan.
Msze o ewangelizację ludów można odprawiać także w niedziele zwykłe, gdy odprawia się nabożeństwa za misje. Nie wolno ich odprawiać w niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i Okresu Wielkanocnego oraz w uroczystości.
Można również użyć formularza z uroczystości Najśw. Ciała i Krwi Chrystusa, s. 278, albo formularza o Jezusie Chrystusie, Najwyższym i Wiecznym Kapłanie, s. 183"; szaty białe.
Wybiera się formularz z Mszy wspólnych o Najśw. Maryi Pannie, s. 5" - 12", w zależności od okresu liturgicznego; szaty białe.
Jeżeli okoliczności za tym przemawiają, można wybrać Mszę z uroczystości 19 marca, s. 39’, albo o św. Józefie Rzemieślniku z 1 maja, s. 52’; szaty białe.
Jako Mszę wotywną o Apostole odprawia się Mszę z jego święta. Jeżeli jednak Apostoł ma święto wspólne z drugim Apostołem i teksty Mszy nie nadają się na wotywę o nim, używa się formularza podanego niżej; szaty czerwone.
1. Chociaż ze względu na wygodę podano całe Msze z antyfonami i oracjami, wszystkie teksty, zwłaszcza oracje, można wymieniać z innymi. Rodzaj i liczbę należy dostosować do okoliczności. Modlitw podanych na pogrzeb lub na rocznicę można użyć w innych okolicznościach, opuszczając wyrazy, które w tych okolicznościach nie są potrzebne.
2. W Okresie Wielkanocnym na końcu antyfon można opuścić "Alleluja", jeżeli przemawiają za tym okoliczności.
Konferencja Episkopatu Polski pozwoliła na katolicki pogrzeb dzieci, które zmarły przed chrztem, jeżeli rodzice pragnęli je ochrzcić.
Przy tego rodzaju pogrzebach odbywa się zwykle liturgia słowa w sposób opisany w rytuale. Jeżeli okoliczności przemawiają za odprawianiem Mszy św., należy użyć tekstów niżej podanych.
Aby w umysłach wiernych nie zacierała się nauka o konieczności chrztu, należy ją przypominać w katechizacji dzieci i dorosłych.
1. Obrzęd poświęcenia wody i pokropienia nią wiernych może się odbywać we wszystkich kościołach i kaplicach podczas każdej Mszy niedzielnej, choćby była odprawiana w sobotę wieczorem.
Obrzęd ten zastępuje akt pokuty przewidziany na początku Mszy.
2. Śpiew na wejście wykonuje się jak zwykle. Po ukończeniu śpiewu na wejście kapłan i wierni, stojąc, żegnają się, gdy kapłan mówi: (W imię Ojca...)
Potem kapłan zwraca się do ludu i rozkładając ręce, pozdrawia go, mówiąc: (Miłość Boga Ojca...)
Można użyć innego pozdrowienia.
Po pozdrowieniu wiernych kapłan, stojąc przy krześle i mając przed sobą naczynie z wodą, która ma być poświęcona, zwrócony do ludu zachęca go do modlitwy słowami niżej podanymi lub podobnymi: (Pokornie prośmy Pana Boga, aby pobłogosławił tę wodę...)
Po krótkiej ciszy celebrans, trzymając ręce złożone, mówi: (Wszechmogący, wieczny Boże...)
Albo: (Panie, Boże wszechmogący...)
Zamiast tej modlitwy w Okresie Wielkanocnym można odmówić następującą: (Panie, Boże wszechmogący...)
3. Jeżeli miejscowe zwyczaje lub tradycja zalecają zachować przy poświęceniu wody obrzęd zmieszania jej z solą, kapłan błogosławi sól, mówiąc: (Wszechmogący Boże, pokornie Cię prosimy...)
Kapłan wrzuca sól do wody, nic nie mówiąc.
4. Kapłan bierze kropidło, kropi siebie i usługujących, następnie duchowieństwo i lud. Jeżeli trzeba, przechodzi przez kościół.
W tym czasie wykonuje się odpowiedni śpiew. (...)
5. Kapłan wraca do krzesła i gdy śpiew się skończy, zwrócony do ludu, trzymając ręce złożone, mówi: (Niech Bóg wszechmogący...)
6. Następnie śpiewa się lub odmawia hymn Chwała na wysokości, gdy jest przewidziany. W Adwencie i Wielkim Poście następuje bezpośrednio kolekta.
1. Ordynariusze miejscowi mogą pozwolić poszczególnym kapłanom, aby w razie prawdziwej potrzeby upoważnili odpowiednią osobę, która jednorazowo będzie rozdawała Komunię św.
2. Jest rzeczą stosowną, aby osoba wyznaczona do jednorazowego rozdawania Komunii św. otrzymała upoważnienie w sposób niżej opisany.